Teleskop #117
Haftalık ufuk turu…
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
Önde gelen araştırmacılardan oluşan bir grubun raporuna göre, gezegenimizin "hayati belirtilerinin" giderek artan bir bölümü, iklim değişikliği ve diğer çevresel tehditler nedeniyle kritik seviyelere ulaştı. Oregon Eyalet Üniversitesi'nden William Ripple ve meslektaşları, "Geri döndürülemez bir iklim felaketinin eşiğinde" olduğumuzu ifade ediyor. Bu, şüpheye yer bırakmayacak şekilde küresel bir acil durum. Dünya'daki yaşamın dokusunun çoğu tehlike altında. DETAY
Bu yılki Londra Moda Haftası'nda, Brezilya'nın günlük giyimdeki en büyük isimlerinden biri olan Malwee, atmosferden karbondioksit yakalayabilen bir tişörtün lansmanını yaptı. Adını Portekizce'de ağaç anlamına gelen árvore kelimesinden alan Ar.voree tişörtü, giyildiğinde CO2'yi emiyor. Tişört yıkandığında, yakalanan CO2 normal çamaşır deterjanıyla reaksiyona giriyor ve sodyum bikarbonata dönüşüyor. Kumaştaki karbon emici maddeler aynı anda yeniden aktif hale geliyor ve süreç baştan başlayabiliyor: Giy, yakala, yıka, tekrarla. DETAY
1980'lerden beri, giderek artan sayıda bitki, herbisitlerin onları öldürmek için kullandığı biyokimyasal mekanizmalara karşı bağışıklık kazanmak üzere evrimleşti. Bu “herbisit direnci” verimi azaltıcı bir tehdit oluşturuyor. Kontrolden çıkan yabani otlar verimi %50 veya daha yüksek oranda azaltma ve nihayetinde tüm tarlaları yok etme tehlikesi taşıyor. DETAY
Milton Kasırgası’nın yarattığı hasarın şimdiye kadarki en şok edici görüntüleriyle ilgileniyor musunuz? Görmek için detay bağlantısına tıklayın. DETAY
Çinli Sany, 15 MW kapasiteli dünyanın en büyük kara rüzgar türbinini kurdu. Sany Group’un tanıttığı SI-270150 modeli, tek bir birimde sahip olduğu 15 MW gücüyle karasal türbinler arasında en yüksek kapasiteye sahip olma özelliğini taşıyor. Ayrıca 270 metre çapındaki rotoruyla dünya genelinde kurulan en geniş çaplı karasal türbin olarak dikkat çekiyor. Türbin, 131 metre uzunluğundaki kanadıyla da bir başka rekor kırıyor. Bu devasa kapasite ile tek bir ünite 160.000 haneye bir yıl boyunca yetecek kadar elektrik üretebiliyor. DETAY
SAĞLIK
Queensland Üniversitesi'nin kalp krizini tedavi etmek ve donör kalplerini korumak için geliştirdiği ilk ilaca ilişkin proje, Tıbbi Araştırma Gelecek Fonu'ndan (MRFF) 17,8 milyon dolar fon almasını takiben insanlar üzerinde klinik denemelere geçecek. UQ'nun Moleküler Biyobilim Enstitüsü'nden (IMB) Profesör Glenn King, 4 yıllık projede, K'gari huni ağ örümceğinin zehrindeki bir peptit olan Hi1a'nın, kalp krizi veya donörden kalp temini sırasında kalp hasarını önlemek için bir tedavi olarak potansiyelinin değerlendirileceğini söyledi. DETAY
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'nin Gençlik Risk Davranışı Anketi, ilk kez ABD'li lise öğrencileri arasında sosyal medya kullanım sıklığını değerlendirdi. Merkez, anketten elde edilen verileri kullanarak, lise öğrencilerinin sosyal medya kullanımı ile zorbalık, umutsuzluk duyguları ve intihar riski arasındaki ilişki hakkında bazı sonuçlar çıkardı. Bulgular, çoğu öğrencinin sosyal medyayı sıklıkla kullandığını ve bunun ruh sağlıklarını önemli ölçüde etkilediğini gösteriyor. DETAY
Yeni virüs türlerinin keşfi, virüslerin gizli dünyasına ışık tutuyor. Avustralyalı ve Çinli bilim insanlarının ortak çalışması sonucunda, yapay zeka teknolojisiyle 161.979 yeni RNA virüsü türü keşfedildi. DETAY
Ipsos 2024 Ruh Sağlığı Raporu yayınlandı. Rapora göre ABD psikolojik sorunlarla mücadele eden birinci ülkeyken Türkiye ikinci sırada yer aldı. 31 ülkede yapılan araştırmada stres ve depresyon seviyelerinde artış olduğu ortaya konuldu. DETAY
DİJİTAL / TEKNOLOJİ / BİLİM / YAPAY ZEKA
Eğer bir Android kullanıcısıysanız ve kendinizle iPhone kullanıcıları arasında derin bir gerginlik hissediyorsanız, bunu hayal etmiyor olabilirsiniz. All About Cookies tarafından yürütülen yeni bir ankete göre, bazı iPhone kullanıcıları mesajlaşırken yeşil bir balonla temsil edilen diğerlerini "daha az düşünüyor" ve bu genellikle Android kullanıcılarını tasvir ediyor. DETAY
Temel fizik yasaları, hiçbir örüntünün doğanın düzensizliğe doğru istikrarlı gidişatına kalıcı olarak dayanamayacağını ileri sürer. Bununla birlikte yeni bir kanıt, bir zamanlar yerleşik olan tüm parçacık koleksiyonlarının eninde sonunda entropiye yenik düşmesi gerektiği fikrine tuhaf bir karşı örnek sunuyor. Colorado Boulder Üniversitesi'nden Andrew Lucas ve ekibinin bulgusu aslında kuantum parçacıklarının belirli özelliklerini sonsuza dek koruyabilip koruyamayacağına dair on yıllardır süregelen tartışmaya getirilen en son ve önemli bulgu oldu. DETAY
İnsanların en fazla 150 kişiyle ilişki kurabildiği düşünülüyor. Bu sayıya Dunbar sayısı deniyor. Ancak yapay zeka modellerinin bunu aşabildiği ve çok daha büyük gruplarda fikir birliğine varabildiği görülüyor. DETAY
Manila'daki bir kahve şirketi, yapay zeka destekli sınırlı sayıda latte üretmek için Google Gemini ile ortaklık kurdu. DETAY
Tesla'nın robotaksisi sonunda gerçek oldu ve adı Cybercab olarak açıklandı. CEO Elon Musk tarafından Warner Bros stüdyolarındaki Tesla'nın büyük "We, Robot" etkinliğinde tanıtılan Cybercab, yolcuları kendi başına taşıyabilen, fütüristik görünümlü, tamamen otonom bir elektrikli araç. DETAY
Üretken yapay zeka işlemleri inanılmaz miktarlarda enerji tüketiyor. BitEnergy AI'daki araştırmacılar bu sorunu çözecek ve enerji tüketimini yüzde 95 oranında düşürecek bir algoritma geliştirdi. DETAY
2024 Nobel Fizik Ödülü'nün sahipleri açıklandı. Günümüzün yapay zeka öğreniminin temellerini atan iki bilim insanı Geoffrey Hinton ve John Hopfield, fizik dalında Nobel Ödülü'ne layık görüldü. DETAY
ENERJİ / ULAŞIM
Kazakistan'da halk, ülkede ilk nükleer enerji santralinin inşa edilip edilmeyeceği konusunda kararını vermek için sandık başına gitti. Referandum sonucuna göre, halkın yüzde 71,12'si ülkede nükleer enerji santrali kurulmasını destekledi. DETAY
Japonya ve Avrupa'nın ortaklaşa yürüttüğü füzyon enerjisi projesi JT-60SA, Guinness tarafından "dünyanın en büyük tokamak cihazı" olarak tescil edildi. Füzyon enerjisinin erken ticari kullanımı hedefiyle geliştirilen bu dev plazma deney cihazı, 160 metreküp plazma hacmi elde ederek önceki rekoru büyük bir farkla geride bıraktı. DETAY
Alman Karlsruhe Teknoloji Enstitüsü'ndeki (KIT) yeni bir tesis, daha önce yalnızca manuel üretimle mümkün olan kadar esnek bir şekilde pil hücreleri üretebiliyor. Girişim, AgiloBat araştırma projesine dayanıyor ve yalnızca bilim insanlarını değil, aynı zamanda orta ölçekli makine ve tesis üreticilerini de içeriyor. DETAY
SİBER GÜVENLİK
Siber güvenlik saldırıları teknoloji dünyasındaki en önemli sorunlar arasında yer alıyor. Bu saldırılar, kullanıcıların kişisel bilgilerinin, fotoğraflarının ve hassas verilerinin çalınmasına neden oluyor. Büyük teknoloji şirketleri ise siber güvenlik saldırılarını önlemek adına güvenlik özellikleri sunuyor. Bu şirketler arasında yer alan Google, Android ürünü için geliştirilen yeni koruma özelliklerini duyurdu. Hırsızlık Algılama Kilidi, Çevrimdışı Cihaz Kilidi ve Uzaktan Kilit özellikleri, cihazların çalınması durumunda güvenliği artırıyor. DETAY
Avrupa Birliği'nin en üst mahkemesi, Meta'nın veri saklama politikalarına yönelik bir gizlilik itirazında taraf oldu. Mahkeme, Facebook gibi sosyal ağların, insanların bilgilerini reklam hedeflemesi için süresiz olarak kullanmaya devam edemeyeceğine karar verdi. DETAY
İNSANLIK / MERAK
Fransa’nın en gizemli hazinelerinden biri olan Altın Baykuş, 30 yılı aşkın süren bir arayışın ardından nihayet bulundu. Değeri 150.000 Euro olarak tahmin edilen bu paha biçilmez hazine, yıllardır süren enigma tabanlı bir hazine avının sonunda gün yüzüne çıktı. DETAY
Fiziğin babası olarak bilinen Sir Isaac Newton, fizik dünyasını bütünüyle değiştirmesinin yanı sıra, önemli bir ilahiyatçı kimliğe sahipti. Yıllarca İncil'deki metinleri inceleyen ve dünyanın sonuna ilişkin kehanetlerde bulunan Newton'a ait yazışmaları inceleyen araştırmacılar, ünlü fizikçinin insanlığın ve dünyanın sonu için belirlediği tarihi açıkladı: 2060. DETAY