Teleskop #123
Haftalık ufuk turu...
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
2050 yılına kadar, dünya nüfusunun %70'i kentsel alanlarda yaşıyor hale gelecek. Bu da, belediye başkanlarının iklim krizini ele almak için hayati öneme sahip olacağını gösteriyor. Belediye başkanları, şehirlerini ısınan bir dünyada daha yaşanabilir hale getirmek için gerekli uyarlamaları yapacak kişiler arasında ilk sırada yer alıyor. DETAY
ABD’nin yeni başkanı Donald Trump, yönetim kadrosunda enerji bakanı olarak görev yapmak üzere önde gelen bir petrol ve doğalgaz patronu ve iklim değişikliği inkarcısı olan Chris Wright'ı aday gösterdi. DETAY
COP29'un sonunda, gelişmekte olan ülkelerin iklim değişikliğiyle mücadelelerine yardımcı olmak amacıyla getirilen parasal teklif, bu ülkeler tarafından hayal kırıklığı ve öfkeyle karşılandı. Yeni iklim finansmanı hedefi (NCQG) 2035 yılına kadar yılda 250 milyar dolarlık kamu finansmanı öneriyor. Bilindiği gibi, gelişmekte olan ülkeler tarafından talep edilen finansman yılda 1,3 trilyon dolar idi. DETAY
Nature Sustainability’nin araştırmasına göre iklim davaları ve olumsuz mahkeme kararları, halka açık şirketlerin değerini düşürme riski taşıyor. DETAY
Yeni bir araştırma, şiddetli asitlenmeyle birlikte görülen bileşik okyanus aşırılıklarının (deniz sıcak hava dalgaları) bir yıl kadar öncesinden, doğru bir şekilde tahmin edilebileceğini ortaya koydu. DETAY
Harvard Üniversitesi'nin bağış fonu tarafından kurulan bir karbon dengeleme projesi, Araştırmacı Gazetecilik Bürosu'nun (TBIJ) ortaya çıkardığına göre, büyük uluslararası şirketlere milyonlarca değersiz kredi sattı. DETAY
SAĞLIK
22.000'den fazla yetişkin İtalyan’ın katıldığı yakın tarihli bir çalışma, çok fazla ultra işlenmiş gıda tüketmenin daha hızlı biyolojik yaşlanmaya sebep olduğunu öne sürüyor. Biyolojik yaşlanma, sadece yaşa ve yıllara bakmaktan daha doğru bir vücut sağlığı resmi veriyor ve diyet gibi yaşam tarzı seçimlerinden etkilenebiliyor. DETAY
MIT ve Novo Nordisk araştırmacıları, mürekkep balığının itme mekanizmalarından esinlenerek yenilikçi bir yutulabilir kapsül geliştirdiler. Bu kapsül, ilaçları doğrudan mide duvarına veya sindirim sistemindeki diğer organlara salmak üzere tasarlanmış ve insülin ve antikorlar da dahil olmak üzere büyük protein bazlı, enjeksiyon gerektiren ilaçlar için iğnesiz bir alternatif sunuyor. DETAY
Kanada ve Fransa'daki bilim insanları, günde düzenli olarak beş dakika aşırı soğuğa maruz kalmanın insanların uykusunu gözle görülür şekilde iyileştirebileceğine dair kanıtlar buldular. DETAY
Son araştırmalar, Ozempic gibi kilo vermeye yarayan ilaçların kalpte küçülme etkisi yaratabileceğini ortaya koydu. DETAY
DİJİTAL / TEKNOLOJİ / BİLİM / YAPAY ZEKA
ODTÜ Robotik ve Yapay Zeka Teknolojileri Araştırma ve Uygulama Merkezi (ROMER) araştırmacılarının dahil olduğu "Arı Kovanı Gözlemleyebilen Robotik Sistem" projesi, "Science Robotics" dergisinin kapağında yer aldı. Bu robotik sistem, kovandaki çeşitli verilerin anlık ve sürekli olarak, yüksek doğrulukta ve uzun süreler boyunca toplanmasına ilk kez olanak tanıdı. Bu verilerin yapay zeka teknolojileriyle analizi sayesinde arıların "Temel Davranışsal Ölçü" olarak da nitelendirilebilecek 23 farklı davranış kalıbına dair ilginç sonuçlar raporlandı. DETAY
Sadece Güneş altında oturarak enerjinizi yeniden şarj edebilseydiniz nasıl olurdu? Güneş ışığını kullanarak karbondioksiti (CO2) ve suyu oksijene ve enerjiye dönüştürme yeteneği bitkilere ve alglere özgüdür. Ancak Japonya'daki araştırmacılar, kısa süre önce fotosentetik hayvan hücreleri yaratmayı başardılar. DETAY
Akıllı yüzükler ve akıllı saatler arasında kararsız mı kalıyorsunuz? Yeni Casio CRW-001-1JR size aynı cihazda her iki formun özelliklerini de sunuyor. Kısaca cihazın bileğinize değil parmağınıza takılan bir akıllı saat olduğunu ifade etmek mümkün. DETAY
Çin'de bir robotik firmasının sergi salonuna giren robot, iletişime geçtiği 12 robotu "işlerini bırakmaya" ikna ederek kaçırdı. Robotun ikna kabiliyeti, sosyal medyada büyük dikkat çekti. Ağustos ayında yaşanan olayın görüntüleri, geçtiğimiz hafta Çin'in TikTok'u olarak bilinen Douyin platformunda viral oldu. DETAY
Yapay zekanın ürettiği dünyanın ilk video oyunu OASIS, çevrimiçi olarak herkes tarafından oynanabiliyor. Oyun basit grafiklere ve oynanışa sahip olmasının yanı sıra Minecraft kopyası gibi duruyor. Yapay zekanın ürettiği ürünlerin değeri halen tartışılırken, Decart tarafından geliştirilen oyun, Minecraft'ın yapay zeka versiyonu olarak anılmaya başlandı. DETAY
Gökbilimciler, Dünya'nın çekim gücüne kapılan bir asteroitin mini bir Ay'a dönüştüğünü ortaya çıkardı. 2024 PT5 asteroidi olarak bilinen ve gezegenimizin yerçekimi tarafından yakalanan bu gökcismi, bilim dünyasında heyecan yarattı. Gezegenimizin ikinci uydusu olduğu kaydedilen PT5'in Güneş'ten yaklaşık 149 milyon km uzaklıkta, Dünya'nınkine benzer yörüngeler izleyen bir grup uzay kayası olan Arjuna asteroid kuşağına ait olduğu kaydedildi. Öte yandan asteroidin 25 Kasım 2024 tarihinde Dünya'nın yörüngesinden ayrılmasının beklendiği aktarıldı. DETAY
Bir yapay zeka modeliyle iki saatlik bir görüşme yaptığınızı tahayyül edin. Dost canlısı bir ses sizi çocukluğunuzdan, anılarınızdan, kariyerinizden göçmenlik politikası hakkındaki düşüncelerinize kadar uzanan bir sohbete yönlendiriyor. Çok geçmeden de, sizin sanal bir kopyanızı yaratıp değerlerinizi ve tercihlerinizi şaşırtıcı bir doğrulukla somutlaştırabiliyor. Hayal gibi mi geldi? Ancak bu artık mümkün... DETAY
Çin, bu konudaki bilimsel anlayışı derinleştirmeyi hedefleyerek dünyanın en gelişmiş hiper yerçekimi makinesini hayata geçirdi. En büyük hiper yerçekimi santrifüjüne sahip olan sistem, Dünya'nın yerçekiminden binlerce kat daha güçlü kuvvetler üretebilecek. DETAY
Microsoft, Teams toplantı platformunda yalnızca sözcüklerinizi iletmekle kalmayıp aynı zamanda sesinizi de taklit eden, gerçek zamanlı çeviriler yapan benzersiz bir AI özelliğini kullanıma sunmaya hazırlanıyor. Şirketin geliştiriciler ve BT profesyonelleri için düzenlediği yıllık etkinliği olan Ignite konferansının hemen öncesinde, söz konusu yeni araç "Interpreter" duyuruldu. DETAY
ENERJİ / ULAŞIM
Çin, 30.000 millik yüksek hızlı tren hattı inşa ediyor. Tren sistemi, tarihin en büyük kamusal işlerinden biri ancak ülkenin buna ne kadar ihtiyaç duyduğu konusu tartışmalı... DETAY
SİBER GÜVENLİK
Kişisel Verileri Koruma Kurumu (KVKK), etkileşimli canlı yayın platformu Twitch'teki veri sızıntısından Türkiye'de yerleşik 35 bin 274 kişinin etkilendiğini tespit etti. Platforma toplam 2 milyon TL ceza kesildi. DETAY
Yeni bir araştırmaya göre Elon Musk, Trump yanlısı içerikleri öne çıkarmak amacıyla temmuz ortasından bu yana X'te yaptığı paylaşımları yapay olarak öne çıkarıyor. DETAY
İNSANLIK / MERAK
Trump'ın Başkanlık seçimlerindeki zaferinin ardından Amerikalı kadınlar, aslen Kore'de ortaya çıkan bir hareket olan 4B'yi sahipleniyor gibi görünüyor. 4B, Korece'de dört "B" ya da "Nos" anlamına geliyor. Bunlar "bisekseu" (erkeklerle seks yok); "biyeonae" (erkeklerle çıkmak yok); "bihon" (erkeklerle evlenmek yok) ve "bichulsan" (çocuk sahibi olmak yok). Neden? Çünkü başkanlık seçimi birçok kişi tarafından kadın hakları referandumu olarak görülüyordu. DETAY
Daha fazla ünlü ve marka X'ten ayrıldıklarını duyuruyor. Bunlar arasında eski X şov sunucusu Don Lemon, The Guardian, İspanyol gazetesi La Vanguardia ve Alman futbol kulübü St Pauli yer alıyor. Trump'ın zaferi ve Elon / X'in bu zaferdeki rolü yanında yeni Hizmet Şartları hakkındaki endişeler de bu ayrılığın sebebi gibi görünüyor. DETAY
Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), Perşembe günü İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, eski savunma bakanı Yoav Gallant ve Hamas'ın askeri kanadı Kassam Tugayları'nın lideri Muhammed Deif hakkında yakalama kararı çıkararak, Gazze'deki savaş ve İsrail'in Filistin topraklarına saldırısını tetikleyen Ekim 2023 saldırıları nedeniyle, NFC'den geçen kişileri "savaş suçu" ve "insanlığa karşı suç işlemekle" itham etti. DETAY