Bu haftaki Teleskop, editörün Eskişehir Odunpazarı Modern Müze gezisinin ve bu gezinin yarattığı yoğun etkinin altında ulaşıyor sizlere. İki sanat eserine ilişkin iki açıklamayı, sürdürülebilirlik ve bilim köşelerimizde bulacaksınız. Bu da sanatın evrensel olduğu kadar, hayatın her yönüyle ilgili olduğunu kanıtlıyor bizlere. Gitmeyen, görmeyen okurlarımız varsa, yolunu bu aralar Eskişehir’e, Odun Pazarı’na düşürüp bu sergiyi mutlaka gezmelerini tavsiye ediyoruz. Çarpıcı, ufuk açıcı eserlerin görkemi karşısında, nutkunuzun tutulacağını garanti ediyoruz.
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
Önemli bir gelişmeye şahitlik ediyoruz. Ohio State Üniversitesi'nden araştırmacılar plastik ve tarımsal atık gibi malzemeleri sentez gazına, formaldehit ve metanol gibi kimyasallar ve yakıtlar oluşturmak için sıklıkla kullanılan bir maddeye dönüştürmek için bir teknoloji geliştirdiler. Teknoloji, atık plastik, kağıt ve yiyeceklerin yarattığı giderek artan sorunlara çözüm üretebilir. DETAY
Eylül 2015'te ABD, gıda israfını yüzde 50 oranında azaltacak iddialı bir hedef belirledi. Amaç, çözünürken sera gazı salan ve iklim değişikliğine katkıda bulunan önemli bir faktör olan çöplüklere giden gıda miktarını azaltmaktı. UC Davis'teki araştırmacılar ülke genelindeki eyalet politikalarına baktılar ve her eyaletin 2022'de gıda israfını ne kadar azalttığını tahmin ettiler ve hiçbir eyaletin ulusal atık azaltma hedefine ulaşma yolunda olmadığını buldular. DETAY
Carbon Brief analizi, Heathrow, Gatwick ve Luton havaalanlarındaki genişlemenin 2050 yılına kadar yaklaşık 92 milyon ton ilave karbondioksit eşdeğeri (CO2e) kümülatif emisyona yol açabileceğini gösteriyor. Bu emisyonların telafi edilmesi için sadece birkaç yıl içinde 300.000 hektardan fazla ağaç dikilmesi gerekecek ve bu da Londra'nın iki katı büyüklüğünde bir orman yaratılması anlamına geliyor. DETAY
Politico'nun haberine göre, Fransa'daki aşırı sağcı Ulusal Birlik Partisi'nin başkanı ve Avrupa Parlamentosu'ndaki aşırı sağcı Vatanseverler grubunun başkanı Jordan Bardella, "Avrupa Yeşil Mutabakatını yıkma" çabasına öncülük ediyor. DETAY
Ekonomi gazetesi Caijing'in haberi uyarınca, CNPC Ekonomi ve Teknoloji Araştırma Enstitüsü (ETRI) tarafından yayımlanan yeni bir rapora göre, Çin, rafine petrol tüketiminde öngörülen düşüşe dayanarak 2030 yılına kadar 20.000 akaryakıt istasyonunu "kapatabilir". DETAY
Times'ın haberine göre, Birleşik Krallık'ın ulusal olarak belirlenen katkısı (NDC), 2035 yılına kadar emisyonları %81 oranında azaltma hedefini doğruluyor. Çiftçiler, otomobil üreticileri, enerji şirketleri ve diğer sektörlerdeki şirketler, emisyonları azaltmak için bireysel hedefler belirlemeyecek olsa da hedef korunuyor. DETAY
2013 yılında Erik Olovsson tarafından Stockholm'de kurulan Studio EO, mobilya ve obje tasarımı alanlarında çalışır. Sezgisel bir yaklaşımla beraber deneyselliği benimseyen Olovsson'un üfleme cam ve mermeri buluşturan **Delgi Vazolar** serisi; saydam ve opak, sağlam ve kırılgan, pürüzlü ve kaygan gibi zıtlıkları birbiriyle yüzleştirir. Tasarımcının İtalya'nın Carrara bölgesinde topladığı atık mermerler, objelerin zeminini ve temelini oluşturur. Olovsson, taşları çekiç ve keski ile ustaca işleyerek onlara elle üflenmiş cam silindirleri kavrayacak oyuklar açar. Doğal taşların kaotik mineral dokusu ile camın pürüzsüz ve simetrik geometrisi, kaos ve düzeni aynı objede buluşturur. Sonuç ise mineralin brüt ve hareketli dokusuyla üflenmiş camın durgunluğu arasındaki romantik etkileşimdir.
Kaynak: OMM Müzesi
SAĞLIK
Norveç Halk Sağlığı Enstitüsü (FHI) Salı günü yaptığı açıklamada, yapay zekanın meme kanserine yakalanma riski yüksek olan kadınları, teşhis konulmasından birkaç yıl önce tespit edebildiğini söyledi. DETAY
İngiltere'deki University College London'dan bilim insanları, DEHB'li ve DEHB'siz benzer kişilerin sağlık kayıtlarını karşılaştıran bir çalışma yürüttüler. DEHB'li kişilerin, benzerlerine göre daha çok hastalığa yakalanma ve daha erken ölme eğiliminde olduklarını buldular. Araştırmacılar, bulguların bu rahatsızlığa sahip olanların genellikle ihtiyaç duydukları desteği alamadıklarını gösterdiğini söylüyor. DETAY
Araştırmacılar, Ozempic ve Wegovy gibi ilaçların bunamaya karşı koruma sağlayabileceğini ve bağımlılık riskini azaltabileceğini buldu. Ancak aynı çalışma böbrek taşı, mide sorunları ve artrit risklerinin arttığını da ortaya çıkardı. 215.000 GLP-1 kullanıcısı ile geleneksel diyabet ilaçları kullananlar arasında 175 farklı sağlık sonucunu karşılaştırarak, araştırmacılar bu ilaçların vücudumuz üzerindeki etkilerine dair şimdiye kadarki en kapsamlı resmi çizdiler. DETAY
ABD'de her 34 saniyede bir kişinin kalp hastalığından öldüğü yeni bir araştırma raporuyla doğrulandı. Diğer bir ifadeyle, önlenebilir bir hastalık, ülke çapında önde gelen bir ölüm nedeni. DETAY
Günlük bir doz kreatin - terapi eşliğinde - depresyonu minimal yan etkilerle hafifletiyor gibi görünüyor. Kreatin, vücudumuz tarafından doğal olarak üretilen ve protein açısından zengin hayvansal ürünlerde bulunan bir bileşik. Hücrelere enerji sağlamaya yardımcı oluyor, bu nedenle en çok vücut geliştirme takviyesi olarak biliniyor. Ancak, giderek daha fazla sayıda sağlık yararıyla ilişkilendirilmeye başlandı. DETAY
DİJİTAL / TEKNOLOJİ / BİLİM / YAPAY ZEKA
Biyolojik annesi bulunmayan bir fare Çin'de yetişkinliğe ulaştı. Bu önemli bilimsel başarı, Çin Bilim Akademisi'nden (CAS) moleküler biyolog Zhi-kun Li liderliğindeki bir araştırmacı ekibi tarafından, hassas kök hücre mühendisliği kullanılarak gerçekleştirildi. DETAY
Bilim insanları, CBD olarak bilinen kenevirdeki bir bileşik olan kanabidiol'ü, Brezilya'da yaygın bir bitkide keşfederek, giderek popüler hale gelen bu maddeyi üretmek için potansiyel yeni yollar açtı. Ekip, Güney Amerika ülkesinin çoğunda yetişen ve genellikle bir ot olarak kabul edilen Trema micrantha blume adlı bir bitkinin meyvelerinde ve çiçeklerinde CBD buldu. Epilepsi, kronik ağrı ve anksiyete gibi rahatsızlıkları tedavi etmek için giderek daha fazla kullanılan CBD, tetrahidrokanabinol veya THC ile birlikte kenevirdeki ana aktif bileşiklerden biri. DETAY
Uluslararası bir araştırma ekibi, Messinian Tuzluluk Krizi'nin ardından Akdeniz'i yeniden dolduran teorik bir olay olan Zanclean mega selini destekleyen yeni kanıtlar ortaya çıkardı. 28 Aralık'ta Communications Earth & Environment dergisinde yayımlanan bir çalışmada detaylandırıldığı üzere, araştırmacılar Sicilya'da yeni tanımlanan jeolojik özellikleri jeofizik veriler ve bilgisayar modelleri ile birleştirerek, bugüne kadar bilinen en kapsamlı antik mega sel incelemesini potansiyel olarak ortaya koydular. DETAY
Çinli yapay zeka laboratuvarı DeepSeek’in kendi adını taşıyan büyük dil modeli (LLM), ABD'li OpenAI firmasının ChatGPT'sinin en büyük rakiplerinden biri haline gelirken, Silikon Vadisi'ni şaşkınlığa uğrattı. Bu ay yayımlanan DeepSeek hem son derece hızlı hem de çok düşük bir maliyetle geliştirildi. ChatGPT'nin eğitim verilerini işlemek için 10.000 Nvidia GPU'ya ihtiyaç duyduğu düşünülüyor. DeepSeek mühendisleri sadece 2.000 GPU ile benzer sonuçlara ulaştıklarını söylüyor. Çinli mühendisler, bu amaçla Nvidia'dan satın aldığı grafik işlem birimleri (GPU) üzerindeki yükü azaltmak için eğitim sürecini düzenlemişler ve daha akıllı, daha enerji verimli algoritmalar oluşturmuşlar. Microsoft'un AI Frontiers araştırma laboratuvarının baş araştırmacısı Dimitris Papailiopoulos, R1'de kendisini en çok şaşırtan şeyin "mühendislikteki basitlik" olduğunu söylüyor. DETAY
Hollandalı tasarımcılar Eric Klarenbeek ve Maartje Dros, Studio Klarenbeek & Dros ve kısa adıyla .Unusual olarak malzeme, üretim süreci, üretici ve kullanıcı arasındaki görülmeyen bağlantıları araştırıyor. Stüdyolarında kurdukları laboratuvarlarda, Wageningen Üniversitesi'nden bilim insanları ve mantar çiftçileri ile yakın işbirliği içinde “yaşayan miselyum” ile 3B baskı teknolojisini birleştiren ve kendi tasarımları olan 3B Miselyum yazıcılarını inşa ettiler. Miselyum, mantarın beyni olarak bilinen, filamentli, rizomik bir ağ sistemi. Kontrollü koşullarda ve formlarda yetiştirilebiliyor; organizma stabilize olduktan sonra ekolojik ve hafif yapılar ortaya çıkıyor. Biyo alıcı baskı teknolojisiyle ürettikleri iskelete yaşayan miselyum dolgusu entegre ederek sıradan miselyum materyalinden çok daha güçlü bir yapısal malzeme geliştirmiş durumdalar. İkili, bu biyolojik ve teknolojik süreçleri birleştirerek nihai tasarımlarını dijitalin salt fiziksel ve görsel bir temsili olmaktan çıkarıp dijital ile canlı olanı bir araya getiren ve organik büyüme için alan açan bir disiplin yarattılar. İkili, miselyum uygulamasını ürünlerden iç mekan döşemelerine (karolar) ve mimariye (Growing Pavilion) kadar çeşitli şekillerde kullanıyor.
Kaynak: OMM Müzesi
Karabük Üniversitesi’nden (KBÜ) yapılan açıklamaya göre, TÜBİTAK destekli bir proje kapsamında çevre dostu ve yenilikçi yapı malzemelerinin geliştirilmesi için çalışma yürütüldü. Karabük Demir ve Çelik Fabrikalarının yan ürünleri ve atık malzemeleri kullanılarak çevreci tuğla ve karo kaplama malzemeleri üretildi. Düşük ısıyla üretilebilen bu malzemeler, çevre dostu özellikleriyle öne çıkıyor. Özel tekniklerle üretilen söz konusu yapı malzemeleri, elektromanyetik dalgalara karşı da koruma sağlıyor. DETAY
Comcast, internette gecikmeyi %78 azaltan L4S teknolojisini kullanıma sundu. "Düşük Gecikme, Düşük Kayıp, Ölçeklenebilir Verim" anlamına gelen L4S, internet trafiği paketlerine işaretler atayan bir teknoloji. Bu işaretler, trafiğin A noktasından B noktasına ne zaman tıkandığını göstererek, her iki uçtaki cihazların bu soruna uyum sağlamasını temin ediyor. DETAY
Vodafone, standart bir akıllı telefon kullanarak uzak bir lokasyondan dünyanın ilk uydu üzerinden görüntülü görüşmesini gerçekleştirdiğini ve bu teknolojiyi bu yılın ilerleyen dönemlerinde ve 2026'da Avrupa genelindeki kullanıcılarına sunmayı planladığını duyurdu. DETAY
ULAŞIM / ENERJİ
Tesla robotaksisi, CEO Elon Musk'ın Çarşamba günü yaptığı bir görüşmede söylediğine göre Haziran ayının başlarında Teksas, Autin'de yola çıkabilir. Musk, "Haziran ayında Austin'de ücretli bir hizmet olarak gözetimsiz Tam Otonom Sürüş [FSD]'yi başlatacağız" dedi. DETAY
SİBER GÜVENLİK
Dünya genelinde her 12 çocuktan 1'i 'yaygın' çevrimiçi cinsel sömürü veya istismara maruz kalıyor. DETAY
ABD'li teknoloji devi Apple, ürünleri için her zaman daha hızlı işlemci performansının yanı sıra güvenlik garantileri de sunmuştur. Şimdi, Almanya'daki Ruhr Üniversitesi Bochum'da Bilgisayar Bilimleri Fakültesi ve Horst Görtz IT Güvenlik Enstitüsü'nde Bilgisayar Güvenliği Profesörü ve mükemmeliyet kümesi CASA'nın baş araştırmacısı olan Yuval Yarom'un da dahil olduğu uluslararası bir siber güvenlik araştırmacıları ekibi, bu ürünlerde en az iki güvenlik açığı keşfetti. DETAY
MERAK
Geçtiğimiz hafta tüm federal çalışanların yüz yüze çalışmaya dönmesini talep eden bir yürütme emri imzalamasını takiben Başkan Trump bir de ültimatom verdi: İtaat edin veya istifa edin. Bu alışılmadık bir teklif, ancak teknoloji alanındakiler bunun her yerinde Elon Musk'ın parmak izlerinin olduğunu hemen fark ettiler. DETAY
Google, ABD'de Donald Trump'ın başkanlık emriyle Meksika Körfezi'nin adını Google Haritalar'da Amerika Körfezi olarak değiştireceğini doğruladı. DETAY