"Biyolojik çeşitliliğin her bir parçasını, onu kullanmayı öğrenip insanlık için ne anlama geldiğini kavrayana kadar paha biçilmez bir değer olarak korumalıyız." — E. O. Wilson
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
Yeni bir araştırmaya göre, gezegendeki “en zengin %10’luk” kesim, 1990–2020 yılları arasında küresel ortalama sıcaklıklarda meydana gelen 0,61°C’lik artışın %65’inden sorumlu. Nature Climate Change dergisinde yayımlanan bu çalışma, iklim biliminde “atıf” (attribution) olarak adlandırılan bir yöntemle, dünyanın en varlıklı nüfus gruplarının saldıkları sera gazları yoluyla iklim değişikliğine ne ölçüde katkıda bulunduğunu ortaya koyuyor. DETAY
Fast Company’ye göre, yeni seçilen Papa Leo XIV (eskiden kardinal Robert Francis Prevost olarak biliniyordu) çevre konusunda selefiyle benzer görüşlere sahip görünüyor. Papa Francis gibi, “iklim krizini papalık döneminin merkezi bir meselesi haline getiren” Leo, acil iklim eylemine duyulan ihtiyacı açıkça ifade etti. DETAY
Associated Press’in haberine göre, ABD Kongresi, lastik üreticilerinin daha az sera gazı salmasını gerektiren Biden dönemi düzenlemelerini yürürlükten kaldırmak amacıyla oy kullandı. DETAY
Uluslararası Enerji Ajansı, Çarşamba günü yaptığı açıklamada, rekor seviyedeki fosil yakıt üretiminin, geçtiğimiz yıl gezegeni ısıtan metan emisyonlarını tarihi zirvelere yakın tuttuğunu belirtti. Ayrıca, petrol ve doğalgaz tesislerinden kaynaklanan büyük sızıntılarda artış olabileceği konusunda da uyardı. DETAY
Financial Times bilim gazetecisi Anjana Ahuja, iklim değişikliğinin etkilerine karşı daha dayanıklı olabilecek, yeniden keşfedilen kahve çeşitleri üzerine bir haber yaptı. Gazeteci şu ifadeleri kullandı: "Brezilya, Vietnam ve Kolombiya gibi önemli ihracatçı ülkelerde artan sıcaklık, kuraklık ve düzensiz yağış; dünyanın kahve arzının büyük kısmını üstlenen küçük çiftçiler için öngörülemeyen hasatlar ve güvencesiz gelir anlamına geliyor. Bir çözüm, iklim değiştikçe üretimi coğrafi olarak yeniden yapılandırmak olsa da, bazı bilim insanları şu ana kadar belirlenen 131 kahve türü arasından iklime dayanıklı seçeneklere çeşitlendirmenin daha sürdürülebilir bir cevap olduğunu düşünüyor." DETAY
Kuzey Amerika kuş popülasyonları, özellikle tarihsel olarak yoğunlaştıkları kurak alanlar, otlaklar ve Arktik bölgelerde düşüşe geçti. Yaklaşık 500 kuş türünü analiz eden bir araştırma, bu türlerin dörtte üçünde azalma yaşadığını ve üçte ikisinin de önemli ölçüde gerilediğini ortaya koyuyor. DETAY
17 eyalet ve Columbia Bölgesi’ndeki Demokrat başsavcılar, Başkan Donald Trump’ın yeni rüzgar enerjisi projelerine ilişkin izin ve kiralama işlemlerini askıya alma planını engellemek amacıyla Boston Federal Mahkemesi’nde dava açtı. DETAY
ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA), iklim değişikliğinin tetiklediği hava felaketlerinin — sel, sıcak hava dalgaları, orman yangınları ve diğer felaketlerin — maliyetini bundan böyle takip etmeyeceğini açıkladı. Bu karar, Donald Trump döneminde iklim değişikliğiyle ilgili federal kaynakların kısıtlanması ve kurum içi düzenlemelerdeki değişikliklerin bir örneği olarak dikkat çekiyor. DETAY
PLOS Climate’ın gerçekleştirdiği bir araştırma, 2009–2022 yılları arasında Reddit’te iklim değişikliğiyle ilgili 1,3 milyon gönderi ve 20,3 milyon yorum bulunduğunu ancak bunlardaki bağlantı metinlerinin yalnızca %4’ünün bilimsel kaynaklara referans verdiğini ortaya koydu. DETAY
Dünya Hava Durumu Atıf analizine göre, iklim değişikliği nedeniyle ölümcül yağışlar yoğunlaştı; bu durum, Nisan ayı başında ABD’nin güney ve orta batısındaki Arkansas, Kentucky, Tennessee ve diğer eyaletlerde fırtınaların meydana gelme olasılığını artırdı. DETAY
Science Advances, Doğu Avrupa’dan Doğu Asya’ya kadar eş zamanlı görülen sıcak hava dalgası ve kuraklık olaylarındaki artışın iklim değişikliği nedeniyle meydana geldiğini tespit eden bir çalışma yayımladı. DETAY
SAĞLIK
Birkaç yıl önce, 30’lu yaşlardaki bir Belçikalı adam, bir sokak lambasına iki kez çarptı. Yerel yetkililer, adamın kanındaki alkol seviyesinin yasal sınırın dört katı olduğunu tespit etti. Adam, sarhoş araba kullanmaktan üç kez tutuklanmasına rağmen her seferinde içki içmediğini ısrarla savundu; ki gerçeği söylüyordu. Daha sonra bir doktor, nadir görülen “auto-brewery sendromu” teşhisi koydu; bu sendrom, vücudun kendi alkolünü üretmesine neden oluyor. Adamın vücudunda yaşayan mikropların, diyetindeki karbonhidratları fermente ederek etanol oluşturduğu belirlendi. Geçen yıl, adam içkili araba kullanmaktan suçlandığı davadan beraat etti. DETAY
İngiltere’de Ulusal Sağlık Hizmeti’ni kullanan 57 milyon kişinin tıbbi verileri üzerinde eğitilen bir yapay zeka modeli, gelecekte doktorların hastalıkları tahmin etmelerine veya hastaneye yatış oranlarını öngörmelerine yardımcı olabilir. Ancak diğer araştırmacılar, sağlık verilerinin bu denli geniş çaplı kullanımında hâlâ önemli gizlilik ve veri koruma endişeleri bulunduğunu belirtiyor. Yapay zekanın mimarları bile yanlışlıkla hassas hasta verilerini ifşa etmeyeceğini garanti edebileceklerini söyleyemiyor. DETAY
Yaklaşık 1,000 post-COVID-19 sendromu hastası üzerinde yapılan bir çalışmada, enfeksiyondan iki yıl sonra hastaların üçte ikisinin egzersiz kapasitesinde azalma ve bilişsel performansta düşüş gibi önemli semptomlar yaşadığı belirlendi. Kalıcı semptomlar arasında yorgunluk ve nörobilişsel sorunlar bulunurken, obezite, düşük eğitim seviyesi veya şiddetli ilk enfeksiyon gibi etkenlere sahip hastalarda sonuçlar daha kötü seyrediyor. DETAY
Yeni araştırmalar, NRTI adı verilen HIV ilaçlarının Alzheimer hastalığı gelişme riskini önemli ölçüde azaltabileceğini gösteriyor. İki büyük sağlık veri tabanını analiz eden bilim insanları, NRTI kullanan hastalarda Alzheimer riskinde yıllık %6 ila %13 oranında azalma olduğunu belirledi. DETAY
50 yaş ve üzerindeki yetişkinler zona hastalığına karşı aşılanabiliyor. Geçmiş çalışmalar, zona aşısının ek sağlık faydaları sağlayabileceğini göstermişti. Yeni bir çalışma, zona aşısı olan kişilerin kardiyovasküler rahatsızlık yaşama riskinin %23 daha düşük olduğunu ve bu koruyucu etkinin aşılamadan sonraki sekiz yıla kadar sürdüğünü ortaya koydu. DETAY
DİJİTAL / TEKNOLOJİ / BİLİM / YAPAY ZEKA
Farklı dillerde konuşan bir grup arkadaşınızla akşam yemeğine çıktığınızı ve yine de ne söylediklerini anlayabildiğinizi hayal edin. Bu senaryo, aynı anda birden fazla konuşmacının seslerini gerçek zamanlı çeviren yeni bir yapay zeka kulaklık sistemine ilham kaynağı oldu. DETAY
Modern bilim açısından önemli bir gelişmeye imza atan araştırmacılar, bugüne kadar geliştirilen en evrensel ve etkili yılan panzehirini ortaya çıkardılar. Fareler üzerinde yapılan deneylerde, kara mamba, kral kobra ve kaplan yılanları gibi dünyanın en ölümcül yılanlarının zehrini etkisiz hale getirmeyi başardılar. DETAY
Amazon, Robotics Summit & Expo 2025’teki açılış konuşmasında Vulcan’ı tanıttı. Amazon’un Vulcan robotu, depodaki ürünlerin %75’ini almak ve istiflemek için dokunma teknolojisi ile yapay zekadan yararlanıyor. Robot, dokunduğu nesnelerin hissini algılayabiliyor.
Nisan 2025, büyük şirketlerdeki sarsıntılar, yeni dağıtımlar ve bu yılki RBR50 Robotik İnovasyon Ödülleri'nin duyurulması da dahil olmak üzere robotik sektöründe büyük değişimlere sahne oldu. Ayrıca ay, Boston’daki Robotik Zirvesi ve Fuarı ile sona erdi. Geçen ay The Robot Report’ta çıkan ve gelişmelere ışık tutan en popüler 10 makaleye göz atmak ister misiniz? DETAY
Çin’deki sulak alanlarda yaşayan gizemli mikroplar, tüm hayvanların ve bitkilerin atalarının yaşam dönemlerini daraltmaya yardımcı oldu. Dünya atmosferinin oksijenlenmesinde önemli rol oynayabilecek bu mikroplar, Danimarka’daki Aarhus Üniversitesi’nden Burak Avcı’ya göre, bizleri “milyarlarca yıl önce gerçekleşen bir olayı” anlamamıza bir adım daha yaklaştırdı. (Türk bilim insanlarını böyle haberlerde görmekten hoşlanıyorum ne yalan söyleyeyim :)) DETAY
Amazon’un bulut bilişim birimi Amazon Web Services (AWS)’nın yapay zeka destekli bir kodlama aracı geliştirdiği iddia ediliyor. Business Insider’ın haberine göre “Kiro” kod adıyla anılan araç, metin komutları ve mevcut verileri kullanarak otomatik olarak kod üretebilecek. AWS, aracı Haziran ayı sonunda kullanıma sunmayı planlıyor. DETAY
Yeni araştırmalar, insanların eylemler arasında geçiş yapmasının yalnızca durup yeniden başlamaktan ibaret olmadığını, aynı zamanda yeni bir eylemi başlatmadan önce önceki eylemi baskılayan benzersiz bir beyin mekanizmasının varlığını ortaya koyuyor. Araştırmacılar, Parkinson hastalarından elde edilen hesaplamalı modeller, davranışsal görevler ve klinik verileri analiz ederek, durma ve eylem geçişinin farklı bilişsel-motor süreçlerden oluştuğunu buldular. DETAY
Pohang Bilim ve Teknoloji Üniversitesi'ndeki (POSTECH) araştırmacılar, -196°C’den 600°C’ye kadar olağanüstü geniş bir sıcaklık aralığında yüksek mukavemet ve esnekliği koruyabilen yüksek entropili bir alaşım (HEA) geliştirdiler. Bu çığır açan buluş, malzemelerin aşırı veya dalgalı sıcaklıklara maruz kaldığı havacılık, otomotiv ve enerji sektörlerinde yeni kullanım olanakları sunuyor. DETAY
Samsung, dijital cüzdan uygulaması Samsung Wallet’a, kullanıcıların telefonlarını birbirine dokunarak para transferi yapabilecekleri yeni bir özellik ekledi. DETAY
ENERJİ / ULAŞIM
Otonom demiryolu araçları geliştiren Glīd, Mendocino Railway ile hayata geçirdiği pilot proje kapsamında, hem karada hem de demiryolunda seyahat edebilen GliderM ve AR2RV adlı araçları yılın ilerleyen dönemlerinde hizmete sunacağını açıkladı. DETAY
SİBER GÜVENLİK
Yanlış numara dolandırıcılıkları, üretken yapay zeka teknolojileri sayesinde yeniden artış gösterdi. Üretken yapay zeka, bu uzun mesaj dolandırıcılığını her zamankinden daha kolay ve pratik hale getiriyor. DETAY
MERAK
Wall Street Journal, SpaceX’in roketlerini test etmek ve fırlatmak için kullandığı Starbase'in bulunduğu Teksas Körfez Kıyısı bölgesinde, şirketin kendi kasabasını kurma çabalarına dair yeni bir haber yayımladı. Şu anda 3.400'den fazla SpaceX çalışanı ve müteahhit, üssün çevresinde aktif olarak çalışıyor; şirket, büyüyen iş gücüne destek olmak amacıyla giderek daha fazla altyapı ve olanak inşa etmeye çalışıyor. DETAY