Teleskop #32
± Japonya'daki bilim insanları, yapay DNA kullanarak kanserle mücadelede çığır açtı. Yapay DNA’lar laboratuvar testlerinde, insan rahim ağzı ve meme kanseri hücrelerinin yanı sıra farelerde habis melanom hücrelerini başarıyla hedefledi ve yok etti. Sistem şöyle çalışıyor: Firkete şeklindeki kısa DNA parçaları sentezleniyor, bu da onların doğal olarak daha uzun iplikçikler oluşturmasını önlüyor. DNA, kanser hücrelerinde aşırı üretilen belirli bir mikroRNA tipini tanıması için programlanıyor. Rahim ağzı, meme ve cilt kanseri türlerinde bu mikroRNA ile karşılaşan DNA, ona bağlanmak için düzleşiyor ve bu da uzun iplikçikler halinde birleşmeye olanak tanıyor. Bu uzun iplikçikler, kanser hücrelerini öldüren bir bağışıklık tepkisini tetikliyor. DETAY
± Asya filleri, günde 75 ila 100 kg kadar dışkı üretiyorlar. ARTIS Amsterdam Kraliyet Hayvanat Bahçesi'nde de bu fillerden 4 adet bulunuyor. Bu durum, her gün 300 kg. dışkı sorununun çözümlenmesini gerektiriyor. Delft University of Technology ve Wageningen University & Research'ten öğrenciler dört ay boyunca bu soruna kafa yormuşlar. Dışkının bastırılarak sert, ahşap benzeri bir malzemeye dönüştürülebileceğini keşfettiklerinde sorun çözülmüş. % 65 gübre ve % 35 geri dönüştürülmüş plastik karışımıyla prototip banklar oluşturulmuş. Bu banklar sağlam, hava koşullarına dayanıklı ve hemen aklınızdaki sorunun yanıtını verelim, kokmuyorlar 😊. ARTIS şu anda prototipi test ediyor ve başarılı olursa, hayvanat bahçesi ziyaretçilerinin rahatlıkla dinlenebilmesi için tüm banklarını bu sürdürülebilir alternatifle değiştirmeyi planlıyor. DETAY
± Microsoft sohbet robotu ChatGPT’ye yönelik ilgi Çin'de de bir hareketlenme yarattı. Yapay zekâ ile ilgili firmaların hisseleri artış kaydederken, bir dizi yerel şirket de ChatGPT’ye rakip projeler duyurmaya başladılar. Bu projeleri yürüten kuruluşlar arasında Baidu, Alibaba, Tencent, Fudan University, JD.com, China Telecom, Netease, 360 Security Technology Inc., Kuaishou Technology, Inspur Electronic Information Industry ve Kunlun Tech sayılabilir. Öte yandan, Çin'deki Chatbot'lar çoğunlukla sosyal etkileşimlere odaklanıyor. DETAY
± Meta; Instagram ve Facebook'ta ücretli doğrulamayı test ediyor. Aylık yaklaşık 15 ABD dolarına kadar bir ücret karşılığında, "Meta Onaylı" mavi bir tik verilen hesap sahiplerine daha fazla görünürlük ve koruma dahil olmak üzere bir dizi avantaj sağlanacak. Söz konusu abonelik hizmeti ilk olarak bu hafta Yeni Zelanda ve Avustralya'da web'de aylık 11,99 ABD Doları ve iOS ve Android'de 14,99 ABD Doları fiyatla kullanıma sunuluyor. Sıradaki ülkelerin hangileri olacağı ise henüz paylaşılmadı. DETAY
± Microsoft, yapay zekâ tarafından desteklenen yeni Bing arama motorundaki sohbet oturumlarını oturum başına beş soru ve günde 50 soru ile sınırlayacağını açıkladı. DETAY
± Bilim insanları, iklim değişikliğinin muhtelif türleri yeni bölgelere iteceği konusunda uzun süredir uyarılar yapıyorlar. En büyük endişeleri arasında hastalık taşıyan sivrisineklerin yaygınlaşması bulunuyor. Ayrıca bu durum, teorik bir tehditten ibaret değil. Yapılan yeni bir araştırmaya göre, sıtma bulaştıran sivrisinekler, bir asırdan uzun bir süredir Afrika'da ısınan bölgelere doğru yayılıyor ve hakimiyet alanlarını her yıl 3 mil genişletiyorlar. Araştırma için, Georgetown Üniversitesi biyoloğu Colin Carlson ve meslektaşları, 120 yıl boyunca Afrika'daki sivrisinek dağılımının sınırlarını izlemek için tıbbi entomologlar tarafından derlenen en kapsamlı veri kümelerinden birini kullanmışlar. DETAY
± Brezilya'nın güneydoğusundaki kıyı bölgelerinde şiddetli yağışlar, sel ve toprak kaymalarına neden olurken, 36 kişi hayatını kaybetti, yüzlerce kişi de evlerinden tahliye edildi. DETAY
± Tropikal siklon Freddy Hint Okyanusu’nda bir ada olan Mauritius açısından büyük bir tehdit oluşturdu. Siklon nedeniyle ülkede uçuşlar durdurdu ve borsa kapatıldı. Madagaskar'da da acil durum ekipleri dört bölgede şiddetli yağışlar, seller ve toprak kaymaları için alarma geçti. DETAY
± Araştırmalar, dünyanın iç çekirdeğinde “daha iç” bir çekirdek olduğunu ortaya koydu. Geleneksel olarak dünyanın dört ana katmanı olduğu düşünülüyor: Kabuk, manto, dış çekirdek ve iç çekirdek. Bu bilgi de, volkanların ve sismik dalgaların analiz edilmesi neticesinde elde edilmiş durumda. Ancak birkaç yıl önce bilim insanları, dünyanın iç çekirdeğinin aslında iki farklı katmana sahip olabileceğine dair kanıt buldular. Bu düşünceye, iç çekirdeğin binlerce modelini tarayan ve karşılaştıran bir arama algoritması yanında Uluslararası Sismoloji Merkezi tarafından toplanan sismik dalgaların incelenmesi neticesinde ulaşıldı. DETAY
± ABD, Çin ve Avustralya'dan mühendisler ve malzeme bilimcileri, deniz suyundan hidrojen üretmek için ucuz bir yöntem geliştirdiler. Tipik olarak, temiz hidrojen üretmek için kullanılan su saflaştırılmalı ve genellikle elektroliz işleminden önce alkali hale getiren maddeler eklenmelidir. Geliştirilen yeni yöntem, arıtılmamış deniz suyunu kullanabildiği gibi elektroliz için nadir ve değerli metaller kullanmak gerekliliğini ortadan kaldırmakta, asit krom oksit tabakası ile kaplanmış, değerli olmayan bir metal katalizörün kullanımı yeterli olmakta. Araştırmacılar, geliştirdikleri yöntemin suyun ön arıtımını ve pahalı katalizörleri gerektiren mevcut sistemlere benzer performans gösterdiğini ve neredeyse % 100 verimli olduğunu söylüyorlar. Nature Energy'de açıklanan yöntem, geleneksel yöntemlerin yüksek maliyetini düşürmek için etkin bir hamle gibi görülüyor. DETAY
± Güçlü James Webb Uzay Teleskobu, kozmosun bir bölümünün saatlerce pozlanmış görüntülerini içeren eşi benzeri görülmemiş bir derin alan görüntüsü yakaladı. Bu görselde on binlerce galaksi bulunuyor. DETAY
± Bankalar, müşterileri adına kripto varlıkların alım satımına ve kripto varlıklarla ilgili hizmetler sağlamaya ilgi duyuyorlar. Yüksek volatiliteye sahip kripto varlıklara yatırım yapılması durumunda uygulanacak katı sermaye kurallarını belirleyen Basel Komitesi, söz konusu sermaye gereksinimlerinin uygulanması için Ocak 2025'i son tarih olarak belirledi. Buna göre, kripto varlık pozisyonu olan bankaların bu varlıklarını tamamen karşılayacak miktarda sermaye bulundurmaları zorunlu olacak. DETAY
± Florida'daki Moffitt Kanser Merkezi'nden araştırmacılar, kanser hücrelerinin daha kolay hedeflenmesini sağlayan ve tedavinin başarılı olma olasılığını artıran “neoadjuvan kemoterapiyi” TVEC (talimogene laherparepvec) adı verilen ve "onkolitik virüs" olarak da anılan kanser öldürücü bir virüsle birleştirerek üçlü negatif meme kanserinin tedavisini iyileştirmeye çalışıyorlar. Dr. Soliman ve ekibi, bu tedaviyi daha ayrıntılı gözlemlemek için ikinci aşama bir klinik deney yürüttü ve çalışmanın sonuçları Nature Medicine'de yayınlandı. Üçlü negatif meme kanserinden mustarip hastaların % 45,9’u virüsle desteklenen kemoterapiye olumlu yanıt verdiler ve tedaviden sonra dokularında kanser görülmedi. Üçüncü faz çalışmaların daha geniş bir popülasyon üzerinde yürütülmesi planlanıyor. TVEC, kanser hücrelerini öldürme ve bağışıklık sistemini aktive etme yeteneği sayesinde, gelişmiş melanom tedavisi için de halihazırda onaylanmış durumda. DETAY
± Les Mains de Mamie, nesiller arasında bağlantı kurma misyonuyla hareket eden, Marsilya merkezli bir triko girişimi. Satışa sunduğu kazakların tamamı Fransız büyükanneleri tarafından el ile üretiliyor. Her parça, müşterilerden alınan talep üzerine örülüyor ve üretim süreci 28 gün kadar sürebiliyor. Markanın Fransa genelinde 30'dan fazla örücüsü bulunuyor ve bu suretle emeklilik gelirlerini destekliyorlar. Ortalama bir örücü ayda üç ila dört kazak tamamlayabiliyor ve karmaşıklığına bağlı olarak giysi başına 20-50 Avro kazanıyor. DETAY
± Araştırmacılar, fareler üzerinde, omega-3 yağ asidi takviyesinin multipl skleroz (MS) hastalığına etkilerini araştırdılar. Daha yüksek dozlarda omega-3'ün MS başlangıcını yavaşlattığını, nüksetme süresini uzattığını ve semptomların şiddetini azalttığını buldular. Sonuçlar umut verici olsa da, doğrulamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç bulunduğu ifade ediliyor. DETAY
± TV Tokyo'nun bildirdiğine göre, Japonya'nın devlet destekli çip girişimi Rapidus, Japonya'nın en kuzeyindeki büyük Hokkaido adasındaki Chitose şehrinde ilk fabrikasını kurmayı planlıyor ve muhtemelen kısa süre içinde söz konusu yatırımı duyuracak. DETAY
± Araştırmacıların Nature Medicine'a yaptıkları açıklama uyarınca, şiddetli felç geçirdikten yıllar sonra, belirli omurilik bölgelerine elektrik stimülasyonu uygulanan iki hasta kollarını ve ellerini hareket ettirmeyi başardı. DETAY
± Eyalet yasama organlarının aile vlogu endüstrisini düzenlemeye yönelik ilk hamlesinde, Washington eyaleti, çevrimiçi içerikte oynayan çocuklara yasal koruma sağlayan yeni bir çocuk hakları mevzuatının esaslarını açıkladı. Söz konusu düzenleme yasalaşırsa, "Kâr amaçlı aile vlog'larında yer alan küçük çocukların çıkarlarını koruma" başlıklı House Bill 1627 çocuklara uygun bir ücret ödeme, ailelere çocukları yetişkin olana kadar söz konusu ücretleri bir fona yatırma gibi mükellefiyetler getirecek. Yasa ayrıca, çocukların gizlilik hakkını da güvence altına alıyor ve yetişkin olduklarında videoların ve diğer içeriklerin silinmesi için dilekçe vermelerine imkan tanıyor. Yasa, videolarda görüntüleme başına en az 10 sent üreten ve ücretli içeriğin en az yüzde 30'unda çocuklara yer veren içerik oluşturucular için geçerli olacak. DETAY
± Pentland Firth, İskoçya kıyılarındaki gelgit akıntısı dizisinin, dünyada 50GWh elektrik üreten ilk gelgit akıntısı dizisi olduğu açıklandı. Renewable Energy Magazine’de yer alan habere göre, diğer tüm gelgit kaynaklı elektrik üretimi, bu miktarın % 50’sinden az. DETAY
± Florida büyüklüğünde bir buz oluşumu olan Thwaites Buzulu dünyayı değiştirebilir. Son araştırmalar, en güçsüz noktalarından bazılarının daha önce düşünülenden daha büyük tehlike altında olduğunu gösteriyor. Thwaites, deniz seviyelerini kademeli olarak 60 santimetreden fazla yükseltmeye yetecek kadar muazzam miktarda buza sahip. Ancak ısınan iklim değişikliği sebebiyle çökmesi, komşu buzullardan da yüksek miktarda erimeye sebep olabilir. Antarktika’daki buzullar istikrarsızlaşmış durumda ve 1990'lardan bu yana yaklaşık dokuz mil geriye çekildiler. Önümüzdeki yıllarda ve yüzyıllarda büyük bir kısmı kademeli olarak erirse, dünyanın dört bir yanındaki kıyı şehirlerinin ve yerleşim alanlarının büyük bir kısmı sular altında kalabilir. Bu nedenle bilim adamları artık yoğun bir şekilde Thwaites'in hangi bölümlerinden erdiğini ve ne kadar hızlı eriyebileceğini araştırıyorlar. DETAY
