Teleskop #37
± Be My Eyes, görme engelli insanları, fiziksel dünyayı tanımlamalarına ve yorumlamalarına yardımcı olan “insan gönüllülerle” ilişkilendirerek destekleyen bir uygulama. Danimarkalı organizasyon işi bir kademe ileriye götürerek OpenAI ile işbirliğine gitti… Bu işbirliği neticesinde GPT-4, görme engelliler için bir çift sanal göz gibi çalışacak. DETAY
± Dünya genelinde yetişen ve zararlı bir yabani ot olarak kabul edilen kırlangıç otunun meyvesi, antioksidan ve anti-enflamatuar bileşenlere sahip. Araştırmacılar, türün dikenli meyvelerindeki bileşiklerin UVB'ye maruz kalmaktan kaynaklanan hasarı azalttığını ve hücreleri ve dokuları kullanarak laboratuvar testlerinde yara iyileşmesini hızlandırdığını buldular. Kırlangıç otunun özü ayrıca cilde elastikiyetini veren ve kırışıklıkları önleyen bir protein olan kollajen üretimini de etkiliyor gibi görünüyor. DETAY
± Kahramanmaraş merkezli iki büyük depremin bölge sanayiine vurduğu darbenin boyutu, yapılan incelemelerin tamamlanmasının ardından ortaya çıktı. Altyapı, bina hasarı, makine ve stok hasarına yönelik maliyetin 170 milyar lira düzeyinde olduğu tahmin ediliyor. DETAY
± Türkiye dahil 33 ülkeye yönelik olarak açılan, “iklim eylemsizliği yoluyla insan hakları ihlali” davaları önümüzdeki hafta AİHM'de görülmeye başlanacak. 64 yaşın üzerindeki kadınlar, bir Avrupa Parlamentosu üyesi ve çocuklar tarafından açılan toplam üç dava bulunuyor. Söz konusu gruplar, davaları iklim değişikliğinin hayatları üzerindeki etkilerini gerekçe göstererek açmıştı. DETAY
± Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) bir haftada güneş yüzeyinde ikinci bir kara leke tespit etti. Söz konusu kara leke “koronal delik” olarak isimlendiriliyor ve yaklaşık 20 dünya büyüklüğünde. Kara lekelerin oluşturduğu güneş rüzgârlarının, kısa sürede dünyaya ulaşması bekleniyor. Lekeler, gezegenimiz açısından bir tehlike arz etmiyor ancak yaratacağı güneş fırtınasının iletişim araçlarını, elektronik aletleri ve interneti etkileyebileceği uyarısı yapıldı. DETAY
± Google, ABD ve İngiltere'deki kullanıcılarını, Google'ın ChatGPT'ye yanıt olarak geliştirdiği yapay zekâ olan Bard'a erişim için kaydolmaya davet etti. Öte yandan, yazılımı test eden uzmanlar Bard'ın rekabete ayak uydurmaktan uzak olduğunu ifade ediyorlar. DETAY
± Profesör Erwin Reisner, plastik çöplüklerinin geleceğin petrol sahaları olabileceğini söylüyor. Cambridge Üniversitesi'nde enerji ve sürdürülebilirlik konularında ders veren Prof. Reisner, plastiğin başka bir etkili fosil yakıt türü olduğunu ifade ediyor ve enerji ve kimyasal bileşim açısından zengin olduğunu vurguluyor. DETAY
± Jackson Greathouse Fall isimli bir kişi, ChatGPT'den 100 doları "olabildiğince çok paraya" dönüştürmesini istedi. Daha sonra ise, ChatGPT'nin önerilerini kulak ardı etmeyip uyguladı. Greathouse Fall, bu kapsamda bir haftadan kısa bir süre içinde çevre dostu ürünlerle ilgili bir web sitesi kurdu ve faaliyete başladı. Fall, şu ana kadar 1.378,84 dolar toplamayı başardığını söylüyor. DETAY
± Bill Gates, yapay zekânın geleceği hakkında yedi sayfalık bir mektup yayımladı. Gates, mektubunda yapay zekânın dönüştürebileceği üç sektöre odaklandı: işgücü, sağlık ve eğitim. Mektup, popüler hale gelen yapay zekâ sohbet botları hakkındaki tartışmalara katkıda bulunabilecek bir nitelik arz ediyor. DETAY
± Microsoft'un, üçüncü taraf geliştiricilerin kendi yapay zekâ botlarını eğitmek için Bing arama sonuçlarını kullanmalarını engellediği ortaya çıktı. Yazılım devi iki isimsiz arama motoruna, kendi AI algoritmalarını eğitmek için kullanmaya devam etmeleri durumunda Bing arama verilerine erişimlerinin yasaklanacağını bildirdi. Microsoft’un geride kaldığı bu yarışta liderliği ele geçirmek için hırslı bir şekilde hareket ettiği biliniyor. DETAY
± ABD Başkanı Joe Biden, Kanada Başbakanı Justin Trudeau ile birlikte düzenlediği basın toplantısında, ABD'nin Kanada'da yarı iletkenlerin paketlenmesi konusunda milyarlarca dolar yatırım yapmasının olası olduğunu söyledi. DETAY
± Drone’lar, etkileyici hava akrobasisi gösterileri sergileyebiliyor. Gösterilerin etkileyiciliğinin artması için birçok drone’un bir arada hareket etmesi gerekiyor. Tek bir drone, çekici bir gösteri oluşturamıyor, ancak kullanılacak drone sayısı arttıkça çarpışma riski de artıyor. MIT araştırmacıları bu konuya odaklanmışlar ve yeni geliştirdikleri “yörünge planlama algoritması” ile çarpışma riskini önleyebileceklerini ifade ediyorlar. DETAY
± Reuters'in haberine göre, ABD'nin bu alanda Çin ile işbirliğini caydırmaya yönelik girişimlerine rağmen, Brezilya bir yarı iletken endüstrisi geliştirmek için Çin teknolojisi ile yatırım olanakları arıyor. DETAY
± İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, tartışmalı “yargının gücünü kısıtlama düzenlemesinin” durdurulması çağrısında bulunan Savunma Bakanı Yoav Gallant'ı görevden aldı. Netanyahu'nun kararına tepki gösteren yüz binlerce kişi İsrail hükümetini protesto etti. Takiben Netanyahu, tartışmalı düzenlemenin görüşülmesini bir sonraki yasama dönemine erteledi ancak bu hamle de gösterileri sona erdirmeye yetmedi. DETAY
± Almanya'da toplu taşıma sektöründe ve havalimanlarında çalışanlar, yüksek enflasyona karşı daha iyi ücret talebiyle ülke genelinde greve gitti. DETAY
± Otonom gemilerin kullanım alanı giderek büyüyor. Norveç'in güneyindeki Frier Fiyordu'nda sessizce seyreden Yara Birkeland, sıradan bir küçük gemi gibi görünse de, değil… Yıl sonuna kadar gemideki mürettebat sayısı beşten ikiye düşürülecek ve ardından, her şey yolunda giderse iki yıl sonra geminin köprüsü kaldırılarak gemide hiç mürettebat kalmayacak. DETAY
± Avrupa’da son 20 senede toplam doğurganlık hızı, en fazla Türkiye’de düşüş gösterdi. Resmi verilere göre 2021 yılı toplam doğurganlık oranında, Avrupa genelinde Fransa 1,84 ile birinci. AB ortalaması 1,53 düzeyinde. Türkiye ise 1,7 ile 37 ülke içinde sekizinci sırada. Son 20 senede Avrupa’da toplam doğurganlık hızında yüzde 7 artış yaşanırken Türkiye’de aynı dönemde yüzde 29 düşüş gerçekleşti. 2001’de 2,38 olan toplam doğurganlık hızı 2021’de 1,7’ye geriledi. DETAY
± AB polis teşkilatı Europol, yapay zekâ destekli sohbet robotu ChatGPT'nin kimlik avı girişimleri, dezenformasyon ve siber suçlar işlemek amacıyla kullanımı konusunda uyarıda bulunarak yasal konulardan etiğe kadar uzanan endişe yelpazesine anlamlı bir katkıda bulundu. DETAY
± İspanya’da orman yangınları erken başladı. Şiddetli kuraklık, mevsim normalinin oldukça üzerindeki sıcaklıklar ve şiddetli rüzgârların ortak etkisiyle Valensiya ve Aragon arasındaki sınırda Perşembe gününden bu yana yaklaşık 4.000 hektarlık alan yandı. DETAY
± Stellantis ve ABD Enerji Bakanlığı (DOE), meslek okulları ve üniversitelerde yetişmekte olan mühendisleri bu sonbaharda düzenlenecek olan "Pil İşgücü Yarışması"na katılmaya davet etti. Söz konusu yarışma, bazı eğitimler de içeren, üç yıllık bir takım mühendisliği yarışması. DETAY
± Obeziteden mustarip olan ve diyet-egzersiz programlarıyla kaybettikleri kiloları geri alan kişiler, kalp hastalığı ve tip 2 diyabet için risk faktörlerinde uzun vadeli iyileşmeler görmeye devam ediyor. 60.000 yetişkini kapsayan bir çalışma, davranışsal kilo yönetimi programlarına katılanların, kontrol gruplarındaki kişilere göre ortalama 2,8 kilogram daha fazla ağırlık kaybettiği sonucunu ortaya koydu. Program sona erdikten sonra bu grup her yıl 0,12 ila 0,32 kilo geri aldılar. Ancak buna rağmen kolesterol, kan şekeri seviyeleri ve kan basıncında küçük ama önemli uzun vadeli düşüşler yaşadılar. DETAY
± Mamut etinden de köfte yapılır mı, diye düşünmeyin, çünkü yapmışlar. Tabii ki, bu köfte yenilmesi için yapılmamış. Gıda bilimcileri, gelecekte yemeğin nerelere doğru evrilebileceğine dikkat çekmek için, soyu tükenmiş olan yünlü mamutun laboratuvarda yetiştirilen etinden yapılmış dev bir köfteyi tanıtmışlar. DETAY
± ABD'deki Boise State Üniversitesi'nden iki malzeme bilimcisi, mevcut plastiklerin aksine ham petrol ve türevlerinden yapılmayan yeni bir plastik türü geliştirdi. Dahası, endüstriyel süreçleri tekrarlayan küçük ölçekli laboratuvar deneyleri, yeni üretilen plastiğin kabaca yüzde 93'ünün (diğer işlenmemiş plastik atık, kağıt ve alüminyumla karıştırıldığında bile) temiz başlangıç ham maddelerine dönüştürülebileceğini gösteriyor. DETAY
± CNN'in haberine göre, Nature Geoscience'da yayımlanan bir araştırmada, meteorların ay yüzeyine çarpması esnasında oluştuğu düşünülen çok küçük cam küreler içinde, ay yüzeyine dağılmış halde büyük miktarda su bulunabileceği belirtildi. DETAY
± Speedtest tarafından yayımlanan Şubat 2023 internet hızı verilerine göre Türkiye 32,65 megabit internet hızıyla dünyada ancak 107. sırada yer alabildi. DETAY
± Elon Musk ile teknoloji sektöründen bir grup uzmanın imzaladığı açık mektupta, OpenAI’ın yeni çıkarttığı GPT- 4’ten daha güçlü yapay zekâ teknolojilerinin geliştirilmesine "topluma ve insanlığa yönelik potansiyel riskler" arz ettiği gerekçesiyle 6 ay ara verilmesi çağrısı yapıldı. Bu arada, mektubu yayımlayan Future of Life Institute, Avrupa Birliği'nin şeffaflık kayıtlarına göre büyük oranda Musk Vakfı tarafından fonlanıyor. DETAY
± TikTok'un Çin’de yerleşik ana firması ByteDance'in başka bir sosyal medya platformu olan Lemon8, ABD'deki uygulama mağazalarının satış listelerinde ilk ona girdi. Instagram'ın rakibi olan Lemon8, TikTok'un ABD meclis üyeleri tarafından kapatılma planları tartışılıp dururken ABD listelerine giriş yaptı. DETAY
± Teleskop’un 36. bölümünü dinlemek isteyenler bu bağlantıdan podcast’e ulaşabilirler.
± Nokta Haber Yorum’da bu haftaki yazımda bir ahtapotun insanlara öğretebileceklerini ele aldım. “Ahtapottan Öğrendiklerim” başlıklı yazıyı okumak isteyenler bu bağlantıdan erişebilirler.