Teleskop #40

Bilmek, değerlendire-bilmek ve öngöre-bilmek için...

± 2017 yılında, şu anda 16 yaşında olan Sophie Walker'a, tipik olarak çocukları etkileyen nadir bir böbrek kanseri olan Wilms tümörü teşhisi konuldu. İkiz kız kardeşi Megan kansere yakalanmadı. İlginç olan şu ki, kardeşiyle aynı semptomları o da gösteriyordu. Sophie'ye söz konusu teşhis konulmadan önce, mide krampları ve ağrısı, sırt ağrısı ve kilo kaybı gibi bir dizi semptomu bulunuyordu. Tümörü olmamasına karşın ikizi de aynı rahatsızlıklardan yakınıyordu. DETAY

± Klinik deneylerde yüzde 77 etkili olduğu görülen bir sıtma aşısının, hastalığa karşı en savunmasız grup olan 3 ila 5 yaş arası çocuklarda kullanılmasına onay verildi. R21/Matrix-M adlı yeni aşıyı onaylayan ilk ülke Gana oldu. Karar, 2021'de çoğu küçük çocuklar olmak üzere toplam 619.000 kişiyi öldüren hastalıkla mücadele çabalarında bir kilometre taşını işaret ediyor. Bulaşma oranlarının yüksek olduğu bölgelerde, 3 - 5 yaş arasındaki çocuklar, 13 Nisan'dan itibaren aşılanmaya başlıyor. DETAY

± Florida'nın batı kıyısındaki bir ağaca çarpan bir şimşek, dünyada daha önce görmediğimiz büyüleyici bir fosfor malzemesi üretti. Söz konusu fosfor malzemesi, uzay mineralleri ile dünyada bulunan mineraller arasındaki boşluğu dolduran yepyeni bir mineral grubunu temsil ediyor olabilir. Kalsiyum fosfit (CaHPO) ile yakın bir eşleşme gösteren malzeme, bir fulguritin (ultra sıcak yıldırımın hedefinin köklerinin etrafındaki kumla reaksiyona girmesiyle oluşan bir nevi metal küre) içinde sıkışmış olarak bulundu. DETAY

± Visa, Avrupa genelinde bir pazar araştırması yaptırdı. Araştırma neticesinde pazarlarda süregelen hayat pahalılığı ve iklim değişikliğinin etkileri nedeniyle insanların mevcut alışveriş alışkanlıklarını yeniden değerlendirdiği, ürün ve hizmet alıp satmak için daha sürdürülebilir yöntemler aradıkları ortaya çıktı. Araştırma, 8.000 tüketici ve 2.000 KOBİ katılımı ile yapıldı. DETAY

± Huzurevlerinde yapılan bir araştırma, normal tuz yerine potasyumla zenginleştirilmiş tuzla yemek hazırlamanın 55 yaş üstü kişilerde kan basıncını düşürdüğünü ve kalp krizi ve felç gibi kardiyovasküler riskleri azalttığını ortaya çıkarttı. DETAY

± Çin ve Brezilya, hassas teknoloji alanlarında bağlarını güçlendirmek üzere görüşmeler yapıyorlar ve yarı iletkenler konusunda işbirliğini sürdürmek için bir çalışma grubu kurmak üzere anlaşmaya vardılar. DETAY

± Almanya, son üç nükleer santralini kapatarak 60 yıldır sürmekte olan nükleer enerji üretimini sonlandırdı. Rusya’nın Ukrayna'yı işgali sonrasında ertelenen nükleer enerji üretimini sonlandırma kararı, 15 Nisan itibarıyla uygulamaya konuldu.  DETAY

± Spermin bir yumurtayı delip delemeyeceğini gösteren, deneysel bir testin doğurganlık tedavisine rehberlik edebileceği düşünülüyor. Test, spermin yumurtayı delme yeteneğini engelleyen genetik anormalliklerin neden olduğu erkek kısırlığı vakalarını belirleyebilir. DETAY

± Almanya merkezli bir otomotiv parça üreticisi ve savunma sanayii şirketi olan Rheinmetall, siber saldırıya uğradı. Siber saldırı, endüstriyel müşterilerle ilintili iş segmentini etkiledi. Şirket sözcüsü yaptığı açıklamada, savunma sanayii bölümünün saldırıdan etkilenmediğini ifade etti. DETAY

± Bilim adamları, Avrupa'daki insanların (muhtemelen eski ritüellerin bir parçası olarak) Tunç Çağı boyunca psikoaktif ilaçlar kullandıklarına dair doğrudan kanıtlar buldular. Yaklaşık 3000 yıl öncesine ait insan saç tellerinde bitki kaynaklı; algıyı etkilediği, hezeyan ve öforiye neden olduğu bilinen alkaloid maddelerin izleri tespit edildi. DETAY

± Avrupa Komisyonu, AB'nin gelecekteki kritik hammadde tedarikini güvence altına almak için bir Kritik Hammadde Yasası çıkardı.  Yasaya göre, 2030 yılına kadar AB'nin yıllık stratejik mineral tüketiminin en az %10'unu yurt içinden sağlanması gerekiyor. Ek olarak, işlenmiş stratejik malzemelerin %40'ının ve geri dönüştürülmüş stratejik malzemelerin %15'inin de yurt içinde üretilmesi gerekiyor. DETAY  

± The Financial Times'ın bildirdiğine göre Elon Musk, yeni bir yapay zekâ şirketi olan X.AI Corp'u kurarak yapay zekâ alanına girmeye ve OpenAI'ye meydan okumaya odaklandı. Planlarına aşina olan kaynaklara göre Musk, girişim için yapay zekâ uzmanları, araştırmacılar ve mühendislerden oluşan bir ekip kuruyor.  Son zamanlarda işe alınanlar arasında, araştırmaya liderlik ettiği bildirilen bilim insanı Igor Babushckin ve Alphabet'in sahibi olduğu DeepMind'dan iki araştırmacı yer alıyor. DETAY  

± Alkolün en kötü etkileri, baş dönmesi ve mide bulantısı ile betimlenebilen “akşamdan kalma” halinin çok ötesine geçer.  Dehidrasyon, bağırsakların iltihaplanması ve vücuda bırakılan bir dizi toksik yan ürün de bunların arasındadır. Çinli araştırmacılardan oluşan bir ekip, fareleri - ve belki de bir gün insanları - çok fazla içki tüketmenin akut etkilerine karşı koruyabileceğini düşündükleri modifiye edilmiş bir probiyotik takviyesi üzerinde çalışıyorlar. DETAY

± G-7 bakanları, kömür yakıtlı santrallerin aşamalı olarak devre dışı bırakılması için hedef bir tarih saptamak amacıyla Japonya'nın kuzeyindeki Hokkaido'nun Sapporo kentinde bir araya geldi ancak toplantının sonunda anlaşamaya varılamadı. DETAY

± Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Ekvator Ginesi'nde 6 Marburg virüsü vakasının daha tespit edildiğini ve toplam vaka sayısının 15'e yükseldiğini duyurdu. Hastalardan 11'i yaşamını yitirdi.  DSÖ, Ekvator Ginesi'ne yönelik uluslararası seyahat ve ticaret konusunda kısıtlamalar için tavsiyede bulundu. Marburg virüsü, Ebola’nın yakın akraba türü olarak ifade ediliyor. Aşısı ya da tedavisi bulunmayan virüsün sebep olduğu ölüm oranı yüzde 23 ile yüzde 90 arasında değişiyor. DETAY  

± The New York Times'ın bildirdiğine göre, New York Polis Departmanı’nın 2020 ve 2021'de kullandığı uzaktan kumandalı dört ayaklı robot “Digidog” geri dönüyor.  Digidog, polisler için hayati tehlike arz eden görevlerde kullanılacak ve düzenlenen basın toplantısında, iki robot polis yardımcısının maliyetinin 750.000 Dolar düzeyinde olduğu ifade ediliyor. DETAY  

± Moooi, Hollanda merkezli bir iç dekorasyon markası. Firma, yapay zekâ destekli bir koku üretme platformu olan Every Human ile birlikte ev kokuları geliştiriyor ve söz konusu kokular Milano Tasarım Haftası’nda tanıtılacak. ‘A Life Extraordinary’ sergi alanında tanıtılacak olan yapay zekâ üretimi kokular, organizasyon sonrasında piyasaya sunulacak. DETAY  

± İklim değişikliğiyle mücadelede önemli adımlar içeren ve 2030 yılına kadar sera gazı emisyonlarını yüzde 55 oranında azaltmayı hedefleyen  mega anlaşma, Avrupa Parlamentosu tarafından onayladı. Anlaşmanın önemli hükümleri arasında Emisyon Ticaret Sisteminin revizyonu, Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması ve Sosyal İklim Fonu kurulmasını içeren düzenlemeler bulunuyor. DETAY  

± Alman sanatçı Boris Eldagsen, Sony Dünya Fotoğrafçılık yarışmasında kazandığı ödülü geri çevirdi. Fotoğrafı yapay zekâ kullanarak yaptığını itiraf eden sanatçı, konuyu tartışmaya açmak için bu yola başvurduğunu duyurdu. Ödül alan bir sanat eseri merak edilir. Biz de sizleri eserden mahrum bırakmadık. Buyrunuz… DETAY  

± Drake ve The Weekend aracılığıyla interneti ele geçiren yeni bir hit şarkı var: "Heart On My Sleeve". Aracılığıyla, diyoruz çünkü parça yapay zekâ tarafından oluşturulmuş. İki hit yapımcıyı o kadar iyi taklit ediyor ki viral oldu.  Ve bu durum, doğal olarak bazı tartışmaları yeniden alevlendirdi. Şarkı bana çok fazla hitap etmese de, dinleyip kararınızı kendiniz verebilirsiniz. DETAY    ŞARKIYI DİNLE

± 2009'da Tokyo'da bir kadının kulağı temizlenirken yeni bir mantar bulundu. Sonrasında tüm dünyaya yayılan Candidiasis Auris'in tespit edilmesi ve tedavisi zor.  ABD'de ilk kez New York'ta bir hastanede ortaya çıkışı ise 2016 yılında oldu.  Bugün itibarıyla 28 eyalette ve Columbia Bölgesi'nde rastlanmış durumda. Hastalık Kontrol Merkezine göre Candida Auris, geçen yıl ABD'de 2.300'den fazla insanı enfekte etti ve "endişe verici bir hızla" yayılıyor. DETAY  

± Meta CEO'su Mark Zuckerberg'in "Verimlilik Yılı" olarak adlandırdığı bu dönemde şirket yeniden yapılanmaya devam ederken, Meta'nın Reality Labs bölümündeki oyun girişimi daha fazla ilgi çekiyor ve kaynak topluyor. DETAY

± Teleskop’un 39. bölümünü dinlemek isteyenler bu bağlantıdan podcast’e ulaşabilirler.

± Nokta Haber Yorum’da bu haftaki yazımda son dönemde buzulların erime hızındaki artışının yerküre üzerinde oluşturabileceği korkunç etkiye dikkat çekmeye çalıştım. “Yarından Sonra, Bugün” başlıklı yazıyı okumak isteyenler bu bağlantıdan erişebilirler.

Bir Çin atasözü, "Bilgiyi saklamak, bilgisizliği korumaktır." diyor. Bu bülten bilginin paylaşılması ve çoğalmasını sağlamak için oluşturuldu ve her hafta büyük bir emekle hazırlanıyor. Aşağıdaki butonu kullanıp paylaşarak, bilginin çoğalmasına siz de destek olun…