Teleskop #47
± Alman biyoteknoloji şirketi BioNTech, akciğer kanseri tedavisi için yeni bir ilaç geliştirdiğini açıkladı. BNT111 ismi verilen ilaç akciğer kanserinden mustarip hastaların bağışıklık sistemini güçlendirerek tümör hücrelerini yok etmeyi amaçlıyor. BioNTech, ilacın Faz 2 klinik çalışmalarını başarıyla tamamlamış ve şu an Faz 3 klinik çalışmalarına hazırlanıyor. BNT111, immün terapinin bir alt dalı olan mRNA tabanlı kanser aşıları kategorisine giriyor. mRNA tabanlı kanser aşıları, hastanın bağışıklık sistemini eğiterek tümör hücrelerini tanımasını ve yok etmesini sağlıyor. Faz 2 çalışmalarında BNT111 ilacı alan hastaların yüzde 43’ünde tümör küçülmesi veya durması gözlendi. Ayrıca, ilacı alan hastaların yaşam süresinin de daha uzun olduğu ifade ediliyor. DETAY
± ABD ordusunun, yapay zekâ ile çalışan bir dronla düşmanın hava savunma sistemlerini yok etmek üzere bir simülasyon testi gerçekleştirirken, dronun hedefine müdahale eden herkese saldırdığı iddia edildi. Bununla birlikte, ABD hava kuvvetleri, yapay zekâ destekli dronun görevini yerine getirme çabalarına müdahale etmesini önlemek için operatörünü "öldürmeye" karar verdiği bir simülasyon yapıldığı iddialarını reddetti. DETAY
± Sputnik'te yer alan habere göre bilim insanları, sık sık tükettiğimiz bazı yiyeceklerde bulunan bir çeşit amino asidin uzun ve sağlıklı yaşamın sırrı olabileceğini ifade ediyorlar. Sonuçları Science dergisinde yayımlanan araştırmada “taurin”in sağlık ve yaşam süresine etkileri ortaya konuldu. Araştırmanın baş yazarlarından Vijay Yadav, "Bu araştırma taurinin daha uzun ve sağlıklı yaşamlar sürmemizi sağlayan, içimizdeki yaşam iksiri olabileceğini ortaya koyuyor" ifadesini kullandı. DETAY
± Geçtiğimiz Teleskop bültenlerinde yer verdiğimiz dünyanın ilk RSV aşısı Arexvy, AB’den de onay aldı. AB Komisyonu’ndan yapılan açıklamada, 60 yaş ve üzerindekilerin, RSV’nin yol açtığı alt solunum yolu hastalıklarına karşı korunması için geliştirilen aşıya onay verilmesinin, geçen kış artan RSV enfeksiyonları göz önünde bulundurulduğunda önemli bir gelişme olduğu vurgulandı. DETAY
± Fransa'da yüksek enflasyon evcil hayvanları vurmaya başladı. Artan mama, hijyen ve veteriner maliyetleri, sokaklara bırakılan evcil hayvan sayısını artırdı. Fransa Hayvanları Koruma Derneği Başkanı Jacques-Charles Fombonne, 2023'ün ilk çeyreğinde derneğe ait barınaklara terk edilen hayvan sayısında yüzde 15 artış yaşandığını söyledi. DETAY
± Bilindiği gibi sevimli dostlarımız kedilerin kısırlaştırılması için ameliyata ihtiyaç duyuluyor. Nature Communications’da yayımlanan yeni bir araştırmaya göre ise müller hormonu (AMH) gen terapisinin sadece bir dozu, evcil kedilerde uzun dönemli gebelik kontrolü sağlayabiliyor. Anılan yöntem, operasyonun bazı can sıkıcı etkilerini ortadan kaldırırken güvenli ve etkili bir alternatif ortaya koyuyor. DETAY
± Kanada Savunma Bakanı Anita Anand Cumartesi günü yaptığı açıklamada, ülkenin kritik altyapısının giderek daha fazla siber saldırıya uğradığını ve dünyanın dördüncü büyük ham petrol üreticisinin ekonomisi için önemli bir tehdit oluşturduğunu söyledi. DETAY
± Google Play Store'da 50.000'den fazla indirilen 'iRecorder – Screen Recorder' uygulaması, Ağustos ayında kötü amaçlı bir yazılıma dönüştü. Böylelikle uygulama, çıkışından neredeyse bir yıl sonra bir casus yazılıma niteliği kazandı. Store’larda da ne yüklediğimize çok dikkat etmemiz gerekiyor. DETAY
± Temsilciler Meclisi panelinin Cumhuriyetçi başkanları, Başkan Joe Biden yönetimini, Pekin'in bellek satın alımlarına yönelik olarak getirilen etkili yasakların ardından Çin'in "ekonomik saldırganlığını" yenmek için Japonya ve Güney Kore de dahil olmak üzere ABD müttefiklerini bir araya getirmeye çağırdı. DETAY
± Keyifle oturup bir kitap ya da bir dergi aldık elimize. Okumak istiyoruz ancak kafede hemen arkamızda gevezelik eden bir çift veya sokakta akmakta olan trafiğin yarattığı arka plan gürültüsü okuma hızımızı yavaşlatabilir. Bununla birlikte, Rus okuyucular üzerinde yapılan bir araştırmaya göre, bu faktörlerin hiçbirisi beynimizin yazılı metni anlama şeklini etkilemiyor. DETAY
± Hindistan'da yerleşik Tata Grubu, ülkenin kendi elektrikli araç tedarik zincirini oluşturma çabalarının bir parçası olarak, yaklaşık 130 milyar Rupi (1,58 milyar USD) yatırımla bir lityum-iyon pil fabrikası inşa etmek için Cuma günü bir anlaşma imzaladı. DETAY
± Bilim insanları, "doğrudan beyinle konuşabilen" bir tür elektronik deri icat ederek, ampüte bireylerin protez uzuvlar aracılığıyla “bir dokunma hissi” elde etmelerini sağladı. Çığır açan yapay deri, sinir uyarılarının beyinle iletişim kurmasına benzer şekilde; sıcaklık, basınç ve gerilme hisseden sensörlerin bunları elektrik sinyallerine dönüştürmesi suretiyle çalışıyor. Yekpare e-deri olarak adlandırılan giyilebilir elektronik devre, Stanford Üniversitesi'nden bir ekip tarafından geliştirildi ve buluş, Science dergisinde yayımlandı. DETAY
± Yapay zekânın insanlık yararına kullanımının ne kadar önemli olduğunu, bir çok haberde vurguladık. Bu amaç doğrultusunda çalışan Roma Çağrısı benzeri girişimlere de bültenlerimizde yer verdik. Bunların ne kadar haklı olduğu yeni bir haberde ortaya çıktı: FBI, suçluların, reşit olmayanlar da dahil olmak üzere masum insanların “normal” fotoğraflarını kullanarak, şantaj yapmak amacıyla bunları müstehcen görüntülere dönüştürmek için AI teknolojisini kullandığı konusunda uyarılarda bulunuyor. DETAY
± ChatGPT bir gün sizi bilgisayar korsanlarından koruyabilir mi? Bu sorunun yanıtını OpenAI da merak ediyor. Şirket, hatalara yönelik yamalar yaratmak ve hatta “bal küpleri” oluşturmak gibi siber güvenlik işlevlerini otomatikleştirmek için yapay zekâ teknolojilerini kullanmayı mümkün kılacak geliştirmeleri desteklemek için 1 milyon dolarlık bir fon oluşturuyor. DETAY
± Federal Ticaret Komisyonu, Çocukların Çevrimiçi Gizliliğini Koruma Yasasını (COPPA) ihlal ettiği ve veri silme uygulamaları konusunda ebeveynleri aldattığı için Amazon'a 25 milyon USD para cezası verdi. DETAY
± İtirafçı olan eski bir istihbarat yetkilisi, ABD Kongresi ve İstihbarat Topluluğu Genel Müfettişi’ne, bazı gizli programlar hakkında kapsamlı bilgiler verdi. Söz konusu bilgiler uyarınca ABD’de bozulmamış veya kısmen bozulmamış, insan dışı kaynaklar tarafından üretilmiş “gemiler” bulunuyor ve bu bilgi Kongre'den yasa dışı bir şekilde saklanmış. DETAY
± Petrol devi Shell'in bir pazarlama kampanyası, operasyonlarının "büyük çoğunluğunu" fosil yakıtlar oluşturmasına rağmen, işinin büyük bir bölümünün düşük karbonlu enerjide olduğunu ima ettiği için Çarşamba günü İngiltere'nin reklam gözlemcisi tarafından yasaklandı. DETAY
± İçerik oluşturucular, TikTok İçerik Oluşturucu Fonu'ndan her 1.000 görüntüleme için yalnızca 0,02 USD ve 0,04 USD kazanıyor. Şirket, içerik oluşturucuların doğrudan uygulama üzerinden para kazanmaları için yeni bir yol ortaya koydu: Seriler. İçerik oluşturucular, her biri 20 dakikaya varan uzunlukta olabilen 80'e kadar videodan oluşan bir grup olan premium içerik koleksiyonlarını ödeme karşılığında hayranlar ve izleyicilerine açabiliyor. İçerik oluşturucular, 0,99 ila 189,99 USD arasında olduğu sürece kendi fiyatlarını belirleyebiliyor ve TikTok, "sınırlı bir süre için" içerik oluşturucuların platform ve işlem ücretlerinden kalan paranın yüzde 100'ünü alacağını ifade ediyor. DETAY
± Uluslararası bilim insanlarından oluşan bir ekibin açıkladığı yeni iklim modeli, korkutucu bir sonuç ortaya koydu: 10 yıl gibi kısa bir süre içinde, kuzey kutbunda yaz deniz buzulları ortadan kalkacak. Bu korku verici mesajın vurgulanması için de daralan bir deniz buzu levhası üzerinde mahsur kalan yalnız bir kutup ayısı görseli kullanılıyor. DETAY
± ChatGPT'nin yaratıcısı Open AI şirketinin CEO'su Sam Altman, Hindistan'ın Yeni Delhi kentinde düzenlenen bir konferansta OpenAI'ın, yapay zekâ alanındaki daha küçük boyutlu girişimlerin düzenlenmelerle kısıtlanmasına karşı olduğunu söyledi. DETAY
± Financial Times'ın Salı günü bildirdiğine göre, Avrupa Birliği, Çinli Huawei Technologies Co Ltd de dahil olmak üzere 5G ağlarında güvenlik riski oluşturabilecek şirketlerin ürünlerini kullanan üye devletlere yasak getirmeyi düşünüyor. DETAY
± Amerika Birleşik Devletleri'nin İklim Özel Elçisi John Kerry, AFP'ye yaptığı açıklamada, 2050'de yaklaşık 10 milyara ulaşması beklenen dünya nüfusunun "sürdürülebilir olmadığını" söyledi. Geçen yılın Kasım ayında dünya nüfusu resmi olarak sekiz milyarı aşarak 1950'deki rakamın üç katına ulaşmıştı. DETAY
± Sürekli yapay zekânın tehlikelerine değinen haberlere yer versek de, bu konuda iyimser yazarlar da bulunuyor. Marc Andreessen, yeni bir blog yazısında yapay zekânın "önem verdiğimiz her şeyi daha iyi hale getirebileceğini" ifade etti. Yapay zekâ şirketlerinin düzenleme olmadan hızlı ve agresif bir şekilde faaliyet gösterebilmesi gereğine dikkat çekerken bu durumun, toplumun "kapitalizmin mücevherleri" olan şirketlerden yararlanmasına yardımcı olacağı düşüncesini vurguluyor. DETAY
± Resmi olarak orman yangını mevsimi başladı. İklim değişikliği, maalesef orman yangınlarını daha sık ve yoğun hale getiriyor. Bu durum da yangınlarla baş edilmesini zorlaştırıyor. Son örnek, Kanada’da yaşanıyor. 413 orman yangının aktif olarak devam ettiği ülkeden yayılan dumanlar, ABD'yi dahi duman altında bıraktı. Öte yandan, orman yangınlarının olumsuz etkileri sadece kaybedilen orman varlıkları ve dumanın yarattığı görsel rahatsızlıkla sınırlı değil. Bir bilimsel derleme, birkaç gün boyunca orman yangını dumanına maruz kalmanın akciğer fonksiyonu ve kalp problemleri üzerinde etkisi olduğunu ortaya koyuyor. DETAY
± Bahçeler için satın alınan birçok bitki güzel görünebilir, ancak yerel böcek türlerinin beslenebilmelerine imkân tanımazlar. Ayrıca, bakımlı çimler bu canlılar için yeterli barınaklar değildir. Bu nedenle İsveçli dış mekan ürünleri üreticisi Husqvarna, robotik çim biçme makinelerine sektörde bir ilk mahiyetinde bir mod ekledi: Yeniden Vahşileştirme Modu. Bu özelliği seçerek, insanlar arıları, kelebekleri ve diğer böcekleri desteklemek için kolayca minyatür çayırlar oluşturabiliyorlar. DETAY
± Teleskop’un 46. bölümünü dinlemek isteyenler bu bağlantıdan podcast’e ulaşabilirler.
Elçimiz olup bilginin yayılmasına aracılık etmek ister misiniz? Teleskop’u lütfen paylaşın…