Teleskop #49
± Meksika Tarım Bakanlığı, 'El Nino' hava olayları yüzünden okyanusların ısındığını, balıkların daha serin sulara ulaşmak için derinlere daldığını ve bu sebeple avlanamayan kuşların açlıktan öldüğünü açıkladı. DETAY
± Elon Musk ve yeni İcra Kurulu Başkanı Linda Yaccarino tarafından yapılan yatırımcı sunumuna göre Twitter, işini dijital reklamcılığın ötesine taşımak için video, içerik oluşturucu ve ticaret ortaklıklarına odaklanmayı planlıyor. DETAY
± Yeni bir araştırmaya göre insanların yer altından büyük miktarda su çekmeleri neticesinde, dünyanın dönüş ekseni 20 yılda yaklaşık 80 santimetre doğuya kaydı. Dünyanın kutbundaki kaymayı inceleyen araştırmacılar böyle bir değişimin, yer altı sularının etkisi olmadan mümkün olmayacağını söylüyor. Son dönemde yapılan araştırmalar iklim krizinin yerkürenin dönüşünde kaymaya neden olduğunu ortaya koymuş ancak yer altı sularının bu kaymaya etkisi tam olarak belirlenememişti. Seul Ulusal Üniversitesi'nden Profesör Ki-Weon Seo, yapılan çalışmanın yer altı sularının tüketilmesinin dönüş ekseninin kaymasına neden olacak kadar önemli olduğunu ifade etti. DETAY
± Japonya'da hükümet; büyük uygulama mağazası operatörlerinin yazılım geliştiricileri operatörlerin kendi ödeme sistemlerini kullanmaya zorlamasını yasaklayarak, Apple ve Google'ın hakim olduğu akıllı telefon uygulaması ödemelerinde rekabeti canlandırmayı planladığını söyledi. DETAY
± İklim krizinin korkunçluğuna karşı bir birey olarak nasıl tepki vereceğimizi bulmak bunaltıcı bir süreç olabilir ve zorluğu insanı eylemsizliğe sevk edebilir. Kâr amacı gütmeyen bir girişim olan Shift bu zorluğun farkında ve istekli olan ancak nasıl fark yaratacağından emin olamayan bireyler için 12 haftalık grup toplantıları programı geliştirdi. DETAY
± Dyson, yeni bir tür pil üretmek için Singapur'da 23.000 metrekarelik bir pil fabrikası inşa ediyor. Pil hakkında, sürdürülebilir malzemelerle üretileceği ve mevcut ticari çözümlerden daha küçük, daha hafif ve daha yüksek bir enerji yoğunluğuna sahip olacağından öte bir bilgi bulunmuyor. DETAY
± Bir TikToker, hayalindeki üniversiteye burs teklif eden bir mektubu açmaması sebebiyle bursu kaybetti. Durumu anlayınca bir video çekti. Video viral oldu ve söz konusu üniversiteye ulaştı. Bu da hikâyenin mutlu sonla bitmesini sağladı. Maryville Koleji öğrenciyi yeniden orijinal bursla onurlandırdıklarını ifade ediyor. DETAY
± Yeni bir çalışma, ergenlik döneminde doğum kontrol hapı almanın, özellikle ilk iki yılda, depresyon gelişme riskini önemli ölçüde artırabileceğini gösteriyor. DETAY
± Microsoft, Cuma günü yaptığı açıklamada, bu ayın ilk günlerinde şirketin belirli hizmetlerini etkileyen kesintilerin siber saldırıların sonucu olduğunu, ancak herhangi bir müşteri verisine erişildiğine veya güvenliğinin ihlal edildiğine dair bir kanıt görülmediğini söyledi. DETAY
± Milyonlarca Oregon ve Louisiana sakininin kişisel bilgileri, bir fidye yazılımı çetesinin popüler bir dosya aktarım hizmetindeki bilinen bir güvenlik açığını kullanarak eyaletlerin DMV (Department of Motor Vehicles) hizmetlerini hack’lemesini takiben açığa çıktı. Perşembe günü Oregon Ulaştırma Bakanlığı, bilgisayar korsanlarının 3,5 milyon kimlik ve sürücü belgesi sahibinin kişisel bilgilerini çalmak amacıyla devlet kurumunun sistemlerine sızdığı konusunda uyarıda bulundu. DETAY
± Hindistan'da etkili olan aşırı sıcaklar ülkenin en kalabalık iki eyaletinde 96 kişinin yaşamını yitirmesine neden oldu. Uttar Pradesh eyaletinde yaşamını yitiren 54 kişinin çoğunluğunun 60 yaş ve üzerinde olduğu açıklandı. Can kayıplarına neden olan aşırı sıcaklıkların daha önceden var olan sağlık sorunlarının ağırlaşmasına yol açtığı belirtiliyor. DETAY
± Maliye Bakanlığı Pazar günü yaptığı açıklamada, İsrail'in Akdeniz ile Kızıldeniz arasında 254 kilometrelik (158 mil) fiber optik kablo döşeyerek Avrupa ile Körfez ve Asya'daki ülkeler arasında sürekli bir bağlantı oluşturacağını söyledi. DETAY
± Bilim insanları, saç büyümesini teşvik etmek için küçük bir RNA parçacığı kullanarak kellik tedavisinde bir çığır açmış olabilirler. Çalışma, saç köklerinin yaşla birlikte sertleştiğini ve saç büyümesini zorlaştırdığını ortaya koydu. Bununla birlikte, Illinois'deki Northwestern Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, miR-205 adlı spesifik bir RNA'nın üretimi yoluyla kök hücreleri yumuşatarak, yaşlarına bakılmaksızın farelerde saç büyümesini sağlayabildiler. DETAY
± Elon Musk, Cuma günü Fransa'da yaptığı açıklamada, beyin çipi girişimi Neuralink'in insanlar üzerindeki ilk denemesine bu yıl başlamasını beklediğini söyledi. DETAY
± Analistler Çarşamba günü, artan elektrikli araç ve pil satışlarının Çin'in lityum pazarında bir toparlanmaya yol açtığını, artan metal arzının artmakta olan talebi geride bırakacağını söyledi. Fiyatlandırma kuruluşu Fastmarkets'e göre, elektrikli araç satışlarındaki artışın ardından Çin'deki spot lityum karbonat fiyatları geçen hafta neredeyse ikiye katlanarak 317.500 Yuan'a (44.146,27 Dolar) yükseldi. DETAY
± ABD Senatosu Çoğunluk Lideri Chuck Schumer, yapay zekâ konusundaki önlemleri artırmak ve geliştirmek için "kapsamlı mevzuat" çağrısında bulundu ve bu yılın sonlarında bu amaçla bir dizi forum düzenleyecek. Schumer, "Hükümet devreye girmezse yerini kim dolduracak? Bireyler ve özel sektör ülkemizi koruma işini yapamaz" diyor. DETAY
± Orman yangını dumanlarının kuşlar üzerindeki etkilerini incelemek nispeten yeni bir araştırma alanı ve Sanderfoot bu soruya odaklanan birkaç bilim insanından birisi. Sanderfoot'un danışmanı ve bir UCLA ekolojisti olan Morgan Tingley, bunun kısmen, daha önce duman sorununa daha az ilgi gösterilmesinden kaynaklandığını söylüyor. Ancak bazı araştırmacıların, 2020'de ABD'nin batısında gözlemlenen toplu kuş ölümlerini o yılki yıkıcı yangınlarla bağlantılandırması, bu araştırma alanına olan ilgiyi artırdı. Kuzey Amerika kuşlarının üçte ikisinden fazlası, iklim değişikliği nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bulunuyor. DETAY
± Dünyanın her köşesinde yüksek hızlı bağlantı sağlamak için yarış devam ediyor. SpaceX halihazırda binlerce internet uydusunu konuşlandırmış durumda ve Amazon gibi şirketler de yakında pazara girmeyi planlıyor. AST SpaceMobile adlı bir şirket, geçen yıl uzaya büyük bir hücre kulesi yollamıştı. Şimdi, bu kule verileri bir akıllı telefona ışınlamayı başardı. DETAY
± OpenAI CEO'su Sam Altman, çok sayıda röportajda, etkinlikler sırasında ve hatta ABD Kongresi'nin önünde beyanlarda bulunurken yapay zekâ alanının düzenlenmesine duyulan ihtiyacı yüksek sesle ifade etti. Bununla birlikte, şirketin AB'deki lobi faaliyetleri için kullanılan belgelere bakılacak olursa, bir sorun var: OpenAI, tersi yönde davranıyor ve yapay zekâ alanına yönelik olarak önerilen düzenlemeleri zayıflatmak ve şirketine desteği artırmak istiyor. DETAY
± Apple, kullanıcılarını “passkey” olarak bilinen endüstri alternatifine otomatik olarak kaydederek geleneksel parolaları sona erdirmek için büyük bir adım atıyor. Şirket, bu yılın sonlarında (muhtemelen Eylül ayı civarında olacak) iOS 17, iPadOS 17 ve macOS Sonoma'yı piyasaya sürdüğünde bunu hayata geçirecek. Şirket, kullanıma sunulduktan sonra, işletim sistemlerinin kullanıcının Apple kimliğine otomatik olarak bir “passkey” atayacağını söylüyor. DETAY
± Reddit'in Şubat ayında maruz kaldığı siber saldırının, bir fidye yazılımı çetesinin sosyal medya platformundan 80 GB veri çalmasıyla sonuçlanmış olabileceği ortaya çıktı. İddia, verileri gizli tutmak için Reddit'i ödeme yapmaya zorlayan ALPHV/Blackcat fidye yazılımı grubundan geldi. DETAY
± Domino's, artık teslimat adresi talep etmeyerek piza teslimatlarını daha kolay hale getiriyor. Adressiz sistem, “Domino's Pinpoint Delivery” olarak adlandırılıyor ve Domino's uygulaması üzerinden yapılıyor. Müşterilerin uygulamadaki haritaya pin bırakması, işlemi tamamlamak için yeterli oluyor ve sipariş o konuma teslim ediliyor. Domino's, bunun "neredeyse her yere piza teslim edilebileceği" anlamına geldiğini söylüyor. DETAY
± Bir kasırga karayı vurduğunda, yıkımın etkisi yıllarca hatta on yıllar boyunca görülebilir. Kasırgaların okyanuslar üzerindeki etkisi daha az belirgin ancak aynı zamanda güçlü oluyor. Yeni bir çalışma, gerçek zamanlı ölçümlerle kasırgaların sadece okyanus yüzeyindeki suyu çalkalamadığını, ayrıca ısıyı yıllarca hapsedebilecek ve nihayetinde fırtınadan uzak bölgeleri etkileyebilecek şekillerde okyanusun derinliklerine itebildiğini gösterdi. DETAY
± Yeni bir silikon kuantum işlemci, yakında ABD genelinde birkaç seçkin üniversiteye ve diğer kurumlara sunulacak ve potansiyel olarak daha fazla araştırmacıya kuantum bilgi işlem donanımını ilk elden kullanma fırsatı verecek. DETAY
± Meta, sesleri kopyalayabilen yeni bir üretken yapay zekâ modelini duyurdu. Şirket, modelin altı dil konuşabileceğini ifade etse de şu an için "potansiyel kötüye kullanım riskleri" nedeniyle modeli halka açmıyor. DETAY
± Süt ürünleri kooperatifi Arla Foods, Almanya'da yeni bir süt ürünü lansmanı yaptı: Arla Æ.KT. Ürün sütün ötesinde, çevresel sürdürülebilirlik ve hayvan refahına olan bağlılığı sembolize ediyor. Arla, 2015 yılını temel alarak, 2030 yılı sonuna kadar çiftliklerindeki sera gazı emisyonlarını yüzde 30 oranında azaltmayı planlıyor. Kooperatifin mandıralar, lojistik ve ofisler için azaltma hedefleri yüzde 63 ile daha iddialı. Mevcut emisyonlar, tam yağlı sütün litresi başına 1,54 kg CO2e ve az yağlı sütün litresi başına 1,32 kg CO2e'dir. Ayak izleri, Arla'nın çiftliklerindeki süt üretiminden tüketiciler tarafından boş süt kartonlarının atılmasına kadar tüm ürün yaşam döngüsü boyunca tüm sera gazı emisyonlarını içeriyor. Æ.KT'nin önerisinin ikinci ayağı olan hayvan refahı kapsamında Arla ineklerinin yılda en az 120 gün ve günde altı saat dışarıda otladıklarını ifade ediyor. DETAY
± Dünya Sağlık Örgütü'ne (WHO) göre, 2019 yılında, dünya çapında 58 milyonu çocuk ve ergen olmak üzere 301 milyon insan anksiyete bozukluğu ile yaşıyordu. Araştırmacılar, bu soruna odaklandılar ve fareler üzerinde yapılan testlerin sonuçlarına bakılacak olursa invaziv olmayan ve etkili bir tedavi bulmuş olabilirler. Yeni tedavi CRISPR yöntemine dayanıyor ve tedavinin detayları PNAS NEXUS tarafından Salı günü yayınlanan bir haber bülteninde özetlendi. DETAY
± Müzik efsanesi Paul McCartney, "son Beatles kaydı" olarak adlandırdığı eseri yaratmak için yapay zekâ kullandığını açıkladı. BBC'nin haberine bakılacak olursa, topluluğun üyelerinin yarısı vefat etmiş olsa da yakında bir Beatles kaydı daha dinleyebileceğiz. DETAY
± Araştırmacılar, çöl koşullarında bile, havadaki nemi daha önce bildirilen malzemelerden daha büyük miktarlarda çekebilen süper emici bir hidrojel yarattılar. MIT araştırmacılarının geliştirdiği hidrojelin emiciliğinin anahtarı, malzemenin belirli bir tür tuz olan lityum klorür ile yüklenmesine dayanıyor. Yeni malzeme, su kıtlığı gibi önemli bir konuyu çözüme kavuşturmak için etkili ve sürdürülebilir bir yöntem yaratma potansiyeli taşıyor. DETAY
± Teleskop’un 48. bölümünü dinlemek isteyenler bu bağlantıdan podcast’e ulaşabilirler.
Bilginin yayılmasına elçilik etmek ister misiniz? Teleskop’u çevrenizdeki ilgi duyabilecek kişilere ulaştırın lütfen…