Teleskop #60
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
~ Son zamanlarda online sipariş uygulamalarının kullanımı arttıkça yeni ve çevreci teslimat denemeleri de yaygınlaşıyor. Dronla, bisikletle teslimat bu örneklerden birkaçı… Yemeksepeti’nden gelen son çevreci adımsa “yaya kurye” oldu. Bu uygulama hem çevre dostu hem de daha fazla kişiye iş imkanı sağlama potansiyeli taşıyor. DETAY
~ Nikkei, Japonya ve İngiltere'nin Afrika ve diğer yerlerdeki kritik madenlere ortak yatırım yapmaya hazırlandığını bildirdi. İki ülke aynı zamanda tedarik zincirlerine odaklanarak ekonomik güvenliği bakanlar düzeyinde tartışmak için bir çerçeve oluşturacak. DETAY
~ İnekler yemek yediğinde mideleri bitki materyalini sindirilebilir bir forma fermente eder. Süreç, ineklerin geğirerek metan salgılamasıyla sonuçlanır. Metan, dünya atmosferinde karbondioksitten daha fazla ısı tutabilen güçlü bir sera gazı olduğundan, bilim adamları ve girişimciler bu konuya bir çözüm bulmak için çabalıyorlar. Süt verimini veya tadını etkilemeyen ancak süt ineklerinin metan emisyonlarını %38'e kadar azaltabilen bir sarımsak ve narenciye karışımı geliştiren İsviçre-İngiliz tarım teknolojisi firması Mootral, bu konuda öncülük yapıyor. Mootral, yöntemini tüketicilere tanıtmak amacıyla yakın zamanda Londra'daki dondurma mağazası Ruby Violet ile 'dünyanın ilk iklim dostu dondurması' olan Maxi-Mootral için iş birliğine gitti. Ağustos ayında, Ruby Violet'in King's Cross salonunda 100 müşteriye ücretsiz Maxi-Mootral ikramı yapıldı. Dondurma, metan emisyonlarını azaltmak üzere ineklerin Mootral peletleriyle beslendiği Brades Çiftliği'nden elde edilen sütle yapıldı... DETAY
Fotoğraf: Trendwatching
SAĞLIK
~ Bağışıklık sisteminin yeni covid varyantına karşı nasıl savunma yapacağını anlamak isteyen bilim insanları, hastalardan izole edilen gerçek virüsün kopyalarını kullanarak veya farklı bir virüse aşılanan protein modelleriyle laboratuvar çalışmaları yaptı. Covid-19'un yeni varyantı, Pirola olarak adlandırılan BA.2.86'nın korkulandan daha az bulaşıcı ve bağışıklık sistemini daha az tahrip edici olabileceği açıklandı. DETAY
~ Kaliforniya merkezli bir biyoteknoloji şirketi, dopamin tepkisini uyarmak için Parkinson hastalarının beyinlerine laboratuvar yapımı nöronları başarıyla yerleştirdiğini ve eğer amaçlandığı gibi çalışırsa bunun hastalıkla mücadelede önemli bir ilerleme olabileceğini söylüyor. MIT Technology Review'un bildirdiği üzere, prosedürün güvenli olup olmadığını test etmek amacıyla yapılan ilk kök hücre deneyi bu hedefe ulaşılmış olduğu görüntüsü veriyor. DETAY
~ Dünya çapında insanların yaklaşık %20-25'inde lipoprotein(a) veya kısaca Lp(a) adı verilen 'kötü' kolesterolün genetik bir versiyonu bulunuyor ve şu an itibarıyla Lp(a) seviyelerini düşürmeye yönelik herhangi bir onaylanmış tedavi bulunmuyor. Öte yandan, Avustralya'daki araştırmacılar Lp(a)'yı hedef alan yeni bir potansiyel oral ilacın Lp(a) düzeylerini % 65'e kadar düşürebileceğini buldu. DETAY
~ Yakın zamanda yapılan bir araştırmadan elde edilen veriler, sigara içen kişilerin akıl hastalıkları nedeniyle hastaneye kaldırılma riskinin çok daha yüksek olduğunu gösteriyor. DETAY
DİJİTAL / TEKNOLOJİ / BİLİM
~ Yeni keşfedilen bir ötegezegenin o kadar tuhaf özellikleri var ki, gökbilimciler onun geçmişinde bir zamanlar dev bir çarpışma yaşamış olması gerektiğini düşünüyor. TOI-1853b, Neptün'den biraz daha küçük, ancak Dünya'nın neredeyse iki katı kadar yoğun olan bir dış gezegen; bu da, normal gezegen oluşumu ve evrim kanallarıyla açıklanması zor olan, kaya bakımından zengin bir bileşime işaret ediyor. DETAY
~ Bir bitkiye zarar verirseniz çığlık atıyor. Bu çığlık, pek bizlerin attıklarına benzemiyor. Bunun yerine, bitki strese girdiğinde artan, insanın duyma aralığı dışındaki ultrasonik frekanslarda patlama veya tıklama seslerine benziyor. DETAY
~ Japon girişim Iwaya, insanları 25 kilometre yüksekliğe taşıyabilecek helyum dolu dev bir balon yapmayı planlıyor. Proje, turistlere uzaya gitmeden müthiş bir Dünya manzarası sunmayı amaçlıyor. Bu amaçla şirket, yakın zamanda balonunu 19.700 feet (6 km) yüksekliğe başarıyla çıkararak ve mürettebatıyla tekrar güvenli bir şekilde indirerek önemli bir aşamayı geçti. DETAY
~ Polonya'da, OpenAI'nin Avrupa gizlilik yasalarını birçok farklı şekilde ihlal ettiğine yönelik şikayetler artıyor. Siber güvenlik ve gizlilik araştırmacısı Lukasz Olejnik, Avrupa Birliği'nin kapsamlı Genel Veri Koruma Yönetmeliğinin (GDPR) ihlali nedeniyle Polonya Veri Koruma Yetkililerine şikayette bulundu. 17 sayfalık şikayeti inceleyen TechCrunch'a göre, Varşova merkezli hukuk firması GP Partners tarafından temsil edilen Olejnik, OpenAI'nin GDPR'nin yasal dayanak, şeffaflık, adalet, veri erişim hakları ve tasarım gereği gizlilikle ilgili hükümlerinden bazılarını ihlal ettiğini iddia ediyor. DETAY
~ Son olarak paylaşılan bilgilere göre X ya da daha çok bilinen ismiyle Twitter ve Linkedin de geçiş anahtarı (passkey) desteği sunmaya hazırlanıyor. DETAY
~ Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçlarına göre; Türkiye’de 2023 yılında evden İnternete erişim imkanı olan hanelerin oranı bir önceki yıla göre 1,4 puan artarak %95,5 oldu. 16-74 yaş grubundaki bireylerde internet kullanımı ise yüzde 87,1 olarak gerçekleşti. DETAY
~ Fransa'da bir şirket atık istiridye kabuklarından yapılan boyayla, ev ve iş yerlerini 7 dereceye kadar serin tutuyor. Boyanın ömrü yaklaşık 20 yıl sürüyor ve sıcak iklimlere sahip bölgelerde klimalara ucuz ve sürdürülebilir bir alternatif sunuyor. DETAY
ENERJİ / ULAŞIM
~ Panasonic, 2028 yılına kadar geniş bir bina yelpazesinde kullanılmak üzere satılmaya başlanmasını beklediği "enerji üreten camı" test ediyor. Perovskit güneş pilleri, iki cam alt tabaka arasına sıkıştırılmış yalnızca bir mikron kalınlığındaki fotovoltaik bir katman üretmek için camla entegre ediliyor. Üretim sürecinde Panasonic'in "orijinal mürekkep püskürtmeli kaplama yöntemi" ve lazerin bir kombinasyonu kullanılıyor. DETAY
~ İster eğlence amaçlı ister günlük işe gidip gelme amaçlı olsun, e-bisiklet kullanımı dünya çapında artmaya devam ediyor; Avrupa'da elektrikli bisiklet satışlarının önümüzdeki birkaç yıl içinde normal bisiklet satışlarını geride bırakması bekleniyor. Çoğu e-bisiklet, çevresel dezavantajları olan lityum pillerle çalıştırılıyor. Ancak artık lityum içermeyen bir alternatif var: Fransız startup Pi-POP'un pilsiz çalışan elektrikli bisikletleri. Pi-POP, elektriği depolamak için pil yerine bir süper kapasitör kullanıyor. Teknoloji, enerjinin yenilenmesine odaklanıyor; süper kapasitörlerde tutulan güç, pedal çevirirken, yokuş aşağı giderken veya fren yaparken tamamlanıyor. Bu, kullanıcıların bisiklet sürerken pile gerek kalmadan elektrikli destek alabilecekleri anlamına geliyor. DETAY
