SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
İzlanda'nın Reykjanes Yarımadası'ndaki Grindavik kasabası yakınlarında yer alan yanardağ son 3 ayda 4'üncü defa patladı. Patlama ile yayılan lavların büyüklüğü polisin olağanüstü hal ilan etmesine sebep oldu. DETAY
Avrupa ve Hindistan'ın dört bir yanında çiftçiler, ekonomik istikrarlarını bozan bir dizi sorunu protesto etmek için gösteriler düzenliyor. Bazı durumlarda huzursuzluk şiddete dönüşürken, protestolar tarımın para, gıda, iklim değişikliği ve sınıf etrafında dönen küresel kültür savaşında nasıl bir parlama noktası olabildiğini gösteriyor. DETAY
Küresel yiyecek ve içecek şirketi Nestlé, kakao tedarik zincirindeki karbon emisyonlarını azaltmayı ve ortadan kaldırmayı amaçlayan iki yeni proje başlattı. Tedarikçiler Cargill ve ETG ile birlikte geliştirilen yeni beş yıllık proje; tarımsal ormancılığı teşvik edecek, onarıcı tarıma geçişi hızlandıracak ve kakao yetiştiren toplulukların çevresindeki bozulmuş arazilerin yeniden ağaçlandırılmasını destekleyecek. DETAY
BNP Paribas Asset Management, BNP Paribas Global Net Sıfır Geçiş Hisse Senedi fonunun lansmanını yaptı. Kuruluş, yatırımcılara "benimseyenler" yanında küresel emisyonların azaltılmasına katkıda bulunan "çözüm sağlayıcılar" da dahil olmak üzere, net sıfıra ulaşmaya odaklanan 1000'den fazla küresel şirketin hisseleri arasında bir seçkiden oluşan bir fon sağlıyor. DETAY
Bağımsız yatırım öngörüleri sağlayıcısı Morningstar; ESG derecelendirmeleri, araştırmaları ve verileri sağlayıcısı Morningstar Sustainalytics ile Morningstar Indexes arasındaki en son stratejik işbirliği olan “Morningstar Düşük Karbon Geçiş Liderleri (LCTL) Endeksleri”nin lansmanını yaptı. DETAY
15 Mart sabahı Norfolk'taki Virginia Hayvanat Bahçesi'ndeki işçiler az rastlanabilecek bir olaya şahit oldular. Bahçedeki nesli tükenmekte olan siamang şebeklerinden biri doğum yapmıştı ve diğer primatlar bebeğin doğuşunu şarkılar söyleyerek kutluyorlardı. DETAY
SAĞLIK
Yeni bir çalışma, plastik kirliliğinin kalplerimizi de tehdit ettiğini ortaya çıkarttı. Araştırmacılar, atardamar duvarlarında mikroplastik bulunan kişilerin, olmayanlara kıyasla kalp krizi veya felç geçirme olasılığının şaşırtıcı bir şekilde tam 4,5 kat daha fazla olduğunu buldu. DETAY
Bilim insanları Nobel ödüllü CRISPR gen değiştirme teknolojisini kullanarak, laboratuvar ortamında HIV'i enfekte olmuş hücrelerden ayırmayı başardıklarını duyurdular. Moleküler düzeyde birer makas gibi çalışan bu teknoloji ile DNA "kesilerek" içindeki zararlı bölümler ayrıştırılabiliyor ya da işlemez hale getirilebiliyor. Çalışmaların hedefi vücudun virüsten tamamen arındırılabilmesi ancak bu yöntemin güvenli ve etkili olduğunun kanıtlanması için daha çok sayıda araştırma yapılması gerekiyor. DETAY
Boston'da cerrahlar, genetiği değiştirilmiş bir domuzun böbreğini bir insana naklettiler. Hastanın durumunun iyi olduğu ifade edildi. Eğer operasyon sonrası süreç de başarılı olursa, bu atılım bir gün diyalizi gereksiz hale getirebilir. DETAY
Sıradaki haber, şu ana kadarki “en pahalı” ilaç hakkında. İlacın maliyeti Miami'de bir malikanenin fiyatına eşit olabilir ve ortalama bir insanın hayatı boyunca kazanacağından daha fazlasına karşılık geliyor. Lenmeldy, “metakromatik lökodistrofi”ye (MLD-Çocukların sinir sistemiyle organlarını etkileyen ve çok nadir görülen bir hastalık) yönelik bir gen tedavisi ve kısa süre önce ABD'de onaylandı. Üreticisi Orchard Therapeutics tarafından açıklanan satış fiyatı 4,25 milyon dolar. Ulaşılmaz gibi gözükse de, İngiltere'de Ulusal Sağlık Sistemi NHS tarafından ilacın ihtiyaç sahiplerine bedelsiz olarak sağlanacağının açıklandığını ekleyelim. DETAY
İsveç’teki Karolinska Enstitüsü tarafından yapılan yeni bir çalışmada, yumurtanın, bir spermin içeriye girmesini takiben fermuar benzeri bir mekanizmayla (ZP2 isimli bir proteini kullanarak) kendisini kapattığı ve yeni bir spermin girişini engellediği bulundu. Bu neden mi önemli? Çünkü hormon içermeyen bir kontraseptifin yolu açılmış olabilir. DETAY
DİJİTAL / TEKNOLOJİ / BİLİM / YAPAY ZEKA
SpaceX'in ABD istihbarat teşkilatı ile gizli bir sözleşme kapsamında yüzlerce casus uydudan oluşan bir ağ kurduğu iddia ediliyor. Bu durum, milyarder girişimci Elon Musk'un uzay şirketi ile ulusal güvenlik teşkilatları arasındaki bağların derinleştiğini ortaya koyuyor olabilir. DETAY
Elon Musk'ın yapay zeka girişimi xAI, Grok AI modelinin açık kaynaklı temel kodlamasını GitHub üzerinden erişime açtı. Eğitim kodu bulunmayan ve 314 milyar parametreye olan sahip model, ticari olarak da kullanım imkanı sağlıyor. DETAY
Nvidia, yapay zeka modellerini çalıştırmak için yeni nesil yapay zeka çipi ve yazılımlarını duyurdu. Yeni AI grafik işlemcilerine Blackwell adı veriliyor ve bu yılın sonlarında piyasaya sürülmesi bekleniyor. Duyuru, aynı alanda faaliyet gösteren şirketlerin ve yazılım üreticilerinin hâlâ mevcut H100 nesli ve benzeri çiplere erişebilmek için çabaladığı bir dönemde geldi. DETAY
BMW’nin yeni tanıttığı, i5 Flow NOSTOKANA adeta bir sanat eseri. Alman otomotiv devi, söz konusu aracı e-Ink teknolojisini kullanarak üretti. Bu teknolojinin özelliği gereği de renk değiştirebiliyor. Otomobil, Güney Afrikalı görsel sanatçı Esther Mahlangu’nun desenleriyle adeta görsel bir şölen sunuyor.
29 yaşındaki felçli Nolan Arbaugh (neuralink implantı alan ilk insan), beyin implantının kendisine zihnini kullanarak bilgisayarında satranç ve Civilization oynama olanağı tanıdığını söylüyor ve 'Bunun bir parçası olduğum için çok şanslıyım' diye ekliyor. DETAY
Wegovy ve Zepbound gibi yeni nesil kilo verme ilaçları ilgi görmeye devam ederken, bilim insanları egzersizin etkilerini taklit edebilecek bir ilaç üzerinde çalışmakla meşgul. Amerikan Kimya Derneği'nin basın bülteninde, SLU-PP-332 isminde bir bileşikten bahsedildi ve bu bileşiğin "antrenman sırasındaki fiziksel artışı taklit etme yeteneğine sahip" göründüğü ifade edildi. DETAY
ENERJİ / ULAŞIM
ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA), fosil yakıtlarla çalışan araçlardan uzaklaşmayı teşvik etmek üzere sıkılaştırılmış otomotiv emisyon hedefleri yayınladı. Standartlar, fosil yakıtlarla çalışan araçları yasaklamıyor veya yeni araba satışlarının belirli bir yüzdesinin elektrikli araçlardan oluşmasını zorunlu kılmıyor. Bunun yerine, 2027-2032 model araçların yayabileceği karbondioksit, hidrokarbon, nitrojen oksit ve partikül madde gibi kirletici maddelerin miktarını sınırlıyor. DETAY
SİBER GÜVENLİK
Wall Street Journal'ın konuyla ilgili belgelere ve kişilere dayandırdığı haberine göre, Virginia'daki ABD savcıları, Facebook'un ana şirketi Meta'nın sosyal medya platformlarının yasa dışı uyuşturucu satışını kolaylaştırarak kazanç elde edip etmediğini araştırıyor. DETAY
ABD Çevre Koruma Ajansı, Çin ve İran destekli siber saldırıların ABD içme suyu sistemlerini hedef aldığını tespit etti. DETAY
İNSAN
Uluslararası Demokrasi ve Seçim Yardımı Enstitüsü’nün (IDEA) 2023 yılı raporuna göre Türkiye Hukukun Üstünlüğü kategorisinde 173 ülke arasında 148. sırada. Avrupa’da ise Rusya’nın gerisinde olan Türkiye sadece Belarus’tan daha iyi durumda. Türkiye’nin hukuk karnesinin zayıflığı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) istatistiklerine de çok net yansıyor. Şubat 2024 sonu itibariyle AİHM’de bekleyen her 100 davadan 35’ini Türk vatandaşlarının yaptığı başvurular oluşturuyor. İkinci sıradaki Rusya için bu oran yüzde 16. DETAY
Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Washington Üniversitesi Sağlık Ölçümleri ve Değerlendirme Enstitüsü (IHME) liderliğindeki araştırmacılar, ülkelerin dörtte üçünün 2050 yılına kadar nüfus büyüklüğünü sürdürecek kadar yüksek doğurganlık oranına sahip olmayacağını tespit etti. 2100 yılına kadar ülkelerin yüzde 97'sinde durumun bu şekilde süreceğini öngören araştırmacılar, küresel toplam doğurganlık oranının 2021'de kadın başına 2,23 doğumdan 2050'de 1,68'e, 2100'de ise 1,57'ye düşeceğini tahmin ediyor. Ülkelerde, nüfus seviyelerini korumak için yaşamları boyunca çocuk doğurabilecek kişi başına doğum oranının 2,1 olması gerekiyor. DETAY
ABD - Meksika sınırındaki büyük gözetleme aygıtı, sınırı geçmek isteyen çaresiz insanları daha tehlikeli bölgelere yönelmeye zorluyor ve bu da sınırda kaydedilen ölümlerde yüzde 57'lik bir artış yaşanmasına sebep oldu. DETAY