Teleskop #97
Haftalık ufuk turu…
Dünyayı bulduğunuzdan daha iyi bırakmak için bazen başkalarının çöplerini toplamanız gerekir. — Bill Nye
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
Atık giysilerden tuğla yapılır mıymış, demeyin çünkü yapılıyormuş. Her yıl 92 milyon ton tekstil atığı çıkaran dünyamızda, bu atıkların sürdürülebilir şekilde halli zor ama geliştirilen bu “yapı ürünü” çözüme yönelik önemli bir adım olabilir. DETAY
Peru'nun başkentinde yüzlerce protestocu Cuma günü yürüyüş yaparak, diğerlerinin yanı sıra transseksüel kişileri de sağlık yardımlarına erişebilmeleri için akıl hastası olarak tanımlayan yeni yasanın iptal edilmesini talep etti. Yaklaşık 500 gösterici, Lima şehir merkezinin sokaklarında barışçıl bir şekilde yürüdü ve üzerinde "Artık damgalama yok" ve "Kimliğim bir hastalık değil" yazılı dövizler taşıdı. DETAY
Bir araştırma, İngiltere ve İrlanda'da geçen sonbahar ve kış aylarında "hiç bitmeyecekmiş" gibi yağan yağmurların, insan kaynaklı küresel ısınma nedeniyle 10 kat daha olası hale geldiğini ve düşen yağmur hacminin de % 20 arttığını ortaya koydu. Ekim ve Mart ayları arasında bir düzineden fazla fırtına hızla ve arka arkaya bölgeyi kasıp kavurdu. Söz konusu altı aylık süre, son iki yüzyıllık kayıtlara göre en yağışlı geçen ikinci dönem oldu. Sağanaklar şiddetli sellere, en az 20 kişinin ölümüne, evlerde ve altyapıda ciddi hasara, elektrik kesintilerine, seyahat iptallerine ve ağır mahsul ve hayvan kaybına neden oldu. DETAY
Küresel ısınmanın da etkisiyle Japonya'da son yıllarda sağanak yağışlar daha sık görülüyor. Yağmur mevsimi yaklaşıyor ve afetleri önlemek için hava durumu bilgilerinin etkili bir şekilde kullanılmasının büyük önem taşıdığı ifade ediliyor. DETAY
Pasifik Okyanusu'ndaki El Niño iklim düzeni, geçen yıl gezegen genelinde rekor sıcaklıkların ve aşırı hava koşullarının artmasının ardından sona eriyor, ancak daha serin olan La Niña'ya geçişin sıcaklıklardan kurtuluşumuzu hızlandırıp hızlandırmayacağı belirsiz. El Niño koşulları, tropik Pasifik'in bazı kısımlarında ortalamanın üzerinde deniz yüzeyi sıcaklıkları ile karakterize ediliyor. Bu sular genellikle her iki ila yedi yılda bir sıcak El Niño, nötr koşullar ve serin La Niña arasında salınıyor. Bu döngü de küresel iklim koşullarını etkileyen en güçlü faktörlerden birisi. El Niño, dünyanın büyük bölümünde daha yüksek ortalama sıcaklıklar ve farklı hava koşullarının sebebi olarak biliniyor. DETAY
Morgan Stanley Sürdürülebilir Yatırım Enstitüsü'nün yeni raporu "Sürdürülebilir Sinyaller: Şirketlerin Sürdürülebilirlik Öncelikleri ve Zorluklarını Anlamak" raporuna göre değer yaratma potansiyeli, şirketlerin sürdürülebilirliği talep etmesinin en önemli nedeni. Mevzuata uygunluk ve şirketin ahlaki sorumlulukları, bir sürdürülebilirlik stratejisini benimsemek için en önemli üç motivasyonu tamamlıyor. DETAY
Amerika’da düzenlenen bir ankete katılan avukatların % 61'i, SEC'in yeni iklim açıklama kurallarının önemli değişikliklere uğrayacağına veya geçersiz hale geleceğine inanıyor. Yasal zorluklar ve sektördeki tepkiler söz konusu şüpheciliğe yol açan başlıca endişeler. DETAY
SAĞLIK
Araştırmacılar, yeni bir çalışmada, börülce bitkisini enfekte eden bir virüsün farelerde bir dizi metastatik kanseri engellemede "yaygın etkinlik" gösterdiğini bildirdiler. Virüsün insanlar için de benzer potansiyele sahip olabileceği umuluyor. DETAY
Spermin hareketini etkileyen bir molekül enjekte edilen erkek farelerin, geçici olarak bir dişiyi hamile bırakamaması, insanlar üzerinde işe yarayabilecek yeni bir tür doğum kontrol ilacı için umut yarattı. DETAY
Amerika Birleşik Devletleri'nde onlarca yıldır sürdürülen ulusal bir ankette, düzenli esrar kullanımının ilk kez alkol tüketimini geride bıraktığı ortaya çıktı. DETAY
DİJİTAL / TEKNOLOJİ / BİLİM / YAPAY ZEKA
Bilim insanları, yaklaşık 55 ışık yılı uzaklıkta (uzay açısından nispeten yakın bir değer olduğu söylenebilir), yıldızına son derece yakın bir yörüngede dönen (tek bir yörünge veya "yıl" yalnızca 17 saat sürüyor) kayalık, Dünya boyutunda bir gezegen keşfettiler. Dünya'dan çok daha fazla güneş ışınımı alan ve sıvı su barındırması muhtemel olmayan bu öte gezegen, "ultra soğuk kırmızı cüce" olarak adlandırılan en uzun ömürlü yıldız türünün yörüngesinde dönüyor. Kırmızı cüce yıldızlar evrende en yaygın olanları. Yıldızların en sönük ve en soğuk olanı niteliğindeki kırmızı cüce türlerinin 100 milyar yıldan fazla bir süre boyunca yandığı tahmin ediliyor. DETAY
Microsoft, Build 2024'ten önce, bir yapay zeka sohbet robotu olan Copilot'un yeni özelliklerine sahip yeni bir Surface cihazı seti (Surface Laptop 7 ve Surface Pro 11) piyasaya sürdü. Üstelik Redmond merkezli teknoloji devi, GPT-4o'nun Copilot'u desteklemeye hazır olduğunu da duyurdu. DETAY
Hubble Uzay Teleskobu tarafından HP Tau, HP Tau G2 ve HP Tau G3 üçlü yıldız sistemini gösteren muhteşem bir görüntü daha yayınlandı. Bu harika sistemdeki yıldızlar genç, örneğin HP Tau o kadar genç ki henüz hidrojeni eritmeye başlamamış ve sadece 10 milyon yaşında! DETAY
Microsoft Corp. ve G42 Çarşamba günü, Kenya Cumhuriyeti Bilgi, İletişim ve Dijital Ekonomi Bakanlığı ile yapılan girişimin bir parçası olarak Kenya'da kapsamlı bir dijital yatırım paketi duyurdu. G42, Microsoft ve diğer paydaşlarla işbirliği içinde, paket kapsamında 1 milyar dolarlık bir başlangıç yatırımı öngörüyor. Kenya'nın yatırım önceliklerinden biri, G42 ve ortakları tarafından yeni bir Doğu Afrika Bulut Bölgesinde Microsoft Azure'u çalıştırmak üzere inşa edilecek son teknolojiye sahip bir yeşil veri merkezi. DETAY
Tomb Raider serisinin sahibi Embracer'ın CEO'su Perşembe günü Reuters'e verdiği demeçte, yapay zekanın oyunlarda önemli bir araç haline geldiğini ancak insan yaratıcılığının oyun geliştirmede hayati önemini halen koruduğunu söyledi. DETAY
OpenAI'in ve CEO'su Sam Altman'ın güvenilirliği azalışta. Geçtiğimiz hafta, yüksek profilli yönetici ve güvenlik ekibinin sürpriz bir şekilde işten ayrılması sırasında; Vox, Şirketin çalışanlarını kazanılmış haklarını geri almakla tehdit ettiğini ve çalışanlara acımasız gizlilik ve aşağılama anlaşmaları imzalamaları için baskı yaptığını açıkladı. DETAY
Microsoft'un Azure AI Speech'i ile ortaklık kuran Truecaller, kullanıcıların aramaları yanıtlamak için seslerinin yapay zeka versiyonunu oluşturmalarını sağlayacak. DETAY
Arjantin karıncalarının (Linepithema humile) kafeine nasıl tepki verdiğini görmek için araştırmacılar laboratuvarda bir yazıcı kağıdı üzerinde karıncaların ölçülerine uygun bir arena oluşturdular. Daha sonra karıncanın bulması için kağıdın üzerine bir damla şekerli solüsyon damlattılar. Bazı solüsyonlarda kafein yoktu, bazılarında ise düşük, orta veya yüksek miktarda kafein vardı ancak hepsi aynı yere yerleştirildi. Sonuç olaraks, kafeinli solüsyon içen karıncalar, tatlı ödülleri kafein kullanmayan karıncalara göre daha hızlı bulabildiler. Bu da kafeinin öğrenmeyi artırdığını gösteriyor.
Yapay zekanın dünyamızda ne kadar devrim yarattığı, teknolojiyle ilgili medyada yer alan yayınların ölçeğinden açıkça görülüyor. Yeni bir analize göre dünya medyasında her 24 saniyede bir, yapay zekaya ilişkin yeni bir hikaye yayımlanıyor. DETAY
ENERJİ / ULAŞIM
Metallerin eritilmesi veya çimento üretimi gibi endüstriyel işlemler yüksek sıcaklık gerektiriyor. Bunun için de büyük miktarda enerji kullanımı gerekiyor ve bu enerji de genellikle fosil yakıtlardan elde edildiğinden, karbon salımı yüksek bir üretimle karşı karşıya kalınabiliyor. Ancak bu durum değişecek gibi görünüyor, zira araştırmacılar, bazı endüstriyel süreçlerin emisyonlarını azaltmak için yakıt yerine güneş enerjisi termal tuzağı kullanmanın bir yolunu keşfettiler. DETAY
Braunschweig Teknik Üniversitesi ve INTIS GmbH'deki araştırmacılar, elektrikli araçlar için 22 kW şarj kapasitesine sahip, sabit bir endüktif şarj sistemi geliştirdi. DETAY
Origin Energy Ltd., ilave yenilenebilir enerji kapasitelerinin fosil yakıtları terk etme planlarına ayak uyduracak kadar hızlı oluşturulmaması sebebiyle Avustralya'nın en büyük kömürlü elektrik santralinin kapatılmasını erteleyeceğini ifade etti. DETAY
Capgemini ve Schneider Electric'in yeni girişimi şirketler için enerji optimizasyonunu hedefleyen bir araç sağlıyor. Yenilikçi araç, daha iyi enerji yönetimi için gerçek zamanlı veriler ve öngörüler temin ediyor. Katılımcı firmalar da artan verimlilik ve sürdürülebilirlikten faydalanıyor. DETAY
SİBER GÜVENLİK
Microsoft, bilgisayarınızda yaptığınız her şeyi kaydettiği için herhangi bir sır saklamanıza izin vermeyecek yeni bir tür arama aracı sunuyor. Recall'ın yaptığı şey, aktif bir bilgisayar ekranının görüntülerini birkaç saniyede bir almak ve bilgiyi depolamak. DETAY
İNSAN, MERAK
Deloitte, elit kadın sporlarının 2024'te 1,28 milyar ABD doları (1,02 milyar £) tutarında küresel gelir elde edeceğini öngörüyor. Bu, kadın sporunun yıllık küresel gelirinin ilk kez 1 milyar ABD dolarını aşacağı anlamına geliyor. Bu toplam, Deloitte'un üç yıl önceki değerlemesinden yüzde 300 daha yüksek. Kadınların en değerli iki sporunun futbol (555 milyon ABD Doları, yüzde 43) ve basketbol (354 milyon ABD Doları, yüzde 28) olacağı tahmin edilirken, 2024 yılında en büyük coğrafi pazarların Kuzey Amerika (670 milyon ABD Doları, yüzde 52) ve Avrupa (181 milyon ABD doları, yüzde 14) olacağı görülüyor. DETAY
FCC, New Hampshire ön seçimleri sırasında bir dizi yasa dışı otomatik çağrıda ses klonlama teknolojisini kullanarak Başkan Biden'ı taklit eden dolandırıcı için 6 milyon dolar para cezası talep etti. Söz konusu suç yapay zekadan ziyade otomatik çağrılarla ilgili, ancak ajans bunu açıkça diğer ileri teknoloji dolandırıcılarına bir uyarı olarak konumlandırmaya çalışıyor. DETAY